وجه بیان:
با توجه به سؤالاتی چون تمدن اسلامی به چه معناست؟ تمدن اسلامی چگونه به وجود خواهد آمد؟ چه کسانی در ایجاد این تمدن نقش پررنگ‌تری دارند؟ می‌توان گفت که تمدن اسلامی دارای دو جزء مدنیت و اسلامیت می‌باشد. برخی از علما با پرداختن به علوم دینی از اسلامیت تمدن محافظت کرده و برخی با پرداختن به علوم طبیعی مدنیت جامعه را رشد و توسعه داده‌اند. علمای بزرگ شیعه پس از غیبت امام زمان & وظیفه حراست دین از تحریف را به عهده داشتند و این حراست از مرزهای اسلام و شیعه سبب حفظ جامعه اسلامی از گزند تفکرات انحرافی شده است. با توجه به بصیرت علمای شیعه این تلاش‌ها همراه با حفظ وحدت شیعه و سنی بوده است.
​​​​​​​
هدف شناختی:
با شخصیت، زندگانی و اقدامات شیخ مفید و شیخ صدوق به‌طور اجمالی آشنا می‌شود.
با نقش و اثرگذاری شیخ مفید و شیخ صدوق در ایجاد تمدن اسلامی آشنا می‌شود.
​​​​​​​
هدف عاطفی:
نسبت به علمای راستین علاقه‌مند می‌شود.
دین خود را مدیون زحمات دانشمندان و متفکران در اعصار مختلف می‌داند.
برای انجام کارها و اقداماتی در مسیر ایجاد تمدن اسلامی انگیزه پیدا می‌کند.

هدف رفتاری:
استفاده از محضر علما را مغتنم می‌شمارد.
اقدامات علمای بزرگ در مسیر تمدن‌سازی اسلامی را برای دیگران شرح می‌دهد.
یاد و خاطره علمای بزرگ شیعه را زنده نگه می‌دارد.


جملات کلیدی:
شیخ طوسی: محمد بن نعمان (شیخ مفید)، اندیشمندی بزرگ و موثّق است. او دارای فکری بلند و عالی و ذهنی دقیق بود. نزدیک به دویست جلد کتاب بزرگ و کوچک دارد و فهرست کتاب‌هایش مشهور است. (شیخ طوسی، الفهرست، ص 157)

حاج میرزا حسین نوری طبرسی: «شیخ (مفید)، زنده‌کننده اسلام و نابودکننده بدعت‌ها و انحرافات منحرفان و بدعت‌گذاران بود؛ در مناظرات مذهبی همواره پیروز بود» (دیدار با ابرار، ص40).

مقام معظم رهبری: [شیخ مفید] آن نابغه عالی‌مقام، این جهاد علمی طولانی و پی افکندن کاخ دانش فقه و گشودن راه میانه در کلام را در اوضاع و احوال اجتماعی دشواری انجام داده است. (28/10/1372 در پیام به کنگره جهانی شیخ مفید به آدرس https://farsi.khamenei.ir/newspart-index?tid=5273)

نجاشی: «ابوجعفر (شیخ صدوق) ساکن رى، فقیه و چهره برجسته شیعه در خراسان است، او به بغداد نیز وارد شد و با این‌که در سن جوانى بود همه بزرگان شیعه از او استماع حدیث مى‌کردند». (نجاشی، ابوالعباس، رجال نجاشی، ص۳۹۹)

سید بن طاووس: «شیخ ابوجعفر محمد بن على بن بابویه (شیخ صدوق)، کسی که دانش و درستکارى او مورد اتفاق و در گفتار مورد اطمینان کامل است». (شرح لمعه، کلانتر، ج9، ص265، ده جلدى چاپ بیروت)

سید بحرالعلوم: «شیخ صدوق، بزرگ بزرگان و استاد راویان شیعه و ستونی از ستون‌های شریعت اسلام و پیشوای محدثان است و در آنچه از امامان شیعه(ع) نقل می‌کند، راست‌گفتار؛ او به دعای حضرت صاحب‌الامر(عج) به دنیا آمده و همین فضیلت و افتخار بزرگ او را بس». (بحرالعلوم، سید محمدمهدی، الفوائد الرجالیة، ج۳، ص۳۱۱)

​​​​
​​​​​​​​​​​​​​
کلیدواژه:
شیخ صدوق ▪ شیخ مفید ▪ ابن معلم

سؤالاتی که ارائه این عنوان به آن‌ها پاسخ می‌دهد:
شیخ صدوق که بود و چه نقشی در اعتلای اسلام و شیعه داشت؟
شیخ مفید که بود و چه نقشی در اعتلای اسلام و شیعه داشت؟
​​​​​​​

ورود به بحث:
پرسش درباره سؤالات کلیدی طرح درس
خواندن کتاب‌های مرتبط با موضوع از مجموعه کتاب‌های فرزانگان از انتشارات مدرسه
خواندن داستان‌های وارثان بهشت (ص 87) و قایقی در انتظار (ص 91) از کتاب یک آسمان سلام
نمایش فیلم خورشید شب در مورد شیخ مفید
زمان و مکان پیشنهادی:
 مربیان عزیز می‌توانند زمان‌ها (اعیاد، وفیات و مناسبت‌های ملی) و مکان‌های خاصی (مانند حرم‌های ائمه و امامزادگان، گلزار شهدا و ...) را با توجه‌ به محتوای درس، غیر از فضای همیشگی جلسه در نظر بگیرند.

قبرستان ابن بابویه

مجموعه کتاب‌های فرزانگان از انتشارات مدرسه

 pajoohe.i

wikifeqh.ir

fA.wikishiA.net

محمد بن علی بن بابویه قمی معروف به شیخ صدوق
محمد بن علی بن بابویه قمی (م، ۳۸۱ ق) معروف به «شیخ صدوق» و ملقب به «رئیس المحدثین»، سرآمد حدیث‌شناسان شیعه است و از آنجا که در نقل روایات، جز به راستی سخن نمی‌گفت، به «صدوق» شهرت یافت. او که نزدیک به عصر معصومان می‌زیست، با جمع‌آوری روایات اهل‌بیت(ع) و تألیف آنها در کتاب‌های ارزنده بسیار، خدمات کم‌نظیری به اسلام و تشیع نمود. مشهورترین اثر برجامانده از او کتاب "من لایحضره الفقیه” است که یکی از کتاب‌های چهارگانه حدیث شیعه به شمار می‌رود.
ولادت شیخ صدوق
نبوغ و استعداد فوق‌العاده شیخ صدوق ما را وامی‌دارد که درباره ولادتش بحث داشته باشیم پدر صدوق را فرزندی نبود لذا به سن پیری که رسید حالت یأس و نومیدی کامل به او دست داد؛ ولی در نامه‌ای حضرت امام حسن عسکری (ع) برای او مرقوم فرمود: خداوند تو را به آنچه رضای او در آن است موفق بدارد و به تو فرزندانی شایسته عنایت فرماید.
این دعای امام حالت او را از نومیدی به امید تبدیل کرد و دانست که او هم چون حضرت ابراهیم، پس از پیری دارای فرزند یا فرزندانی صالح خواهد شد. لذا در آن هنگام که به بغداد آمد از مرحوم نوبختی که سفیر امام زمان در آن وقت بود درخواست کرد از امام بخواهد تا برای او دعا کند که خدا او را فرزندی عنایت فرماید. امام زمان (عج) نیز خواهش او را برآورده نمود و برایش دعا کرد: «قد دعونا لک بذلک و سترزق ولدین ذکرین خیرین» (رجال نجاشی، ص 261  6) ما برای تو دعا کردیم و به‌زودی خدا دو پسر خوب به تو خواهد داد؛ و برکت دعای امام & در سال 305 شیخ صدوق در شهر قم به دنیا آمد. آن سال اولین سال سفارت حسین بن روح رحمة الله علیه سفیر محترم امام زمان (عج) در غیبت صغری بود. این دعای امام در تکوین شخصیت معنوی صدوق تأثیر بسیاری داشت که از جمله آثار آن استعداد کم‌نظیر او در فراگرفتن علوم اهل‌بیت بود، شیخ صدوق خودش چنین می‌گوید: «ابوجعفر محمد بن الاسود که می‌دید من به مجلس شیخ محمد بن الحسن الولید رفت و آمد دارم و علاقه فراوانی به کتاب‌های علم و حفظ مطالب علمی ابراز می‌کنم، مکرر به من می‌گفت: این‌چنین علاقه و رغبت از تو به فراگرفتن دانش عجیب نیست با توجه به اینکه تو به دعای امام عجل الله فرجه متولد شده‌ای.»
مرحوم شیخ صدوق در سال ۳۸۱ هـ. ق در شهر ری دار فانی را وداع گفت و در محلی که اکنون به قبرستان ابن بابویه معروف است به خاک سپرده شد. مطابق با آنچه خوانساری در کتاب روضات الجنات آورده است در حدود ۱۲۳۸ قمری و در عهد فتحعلی شاه قاجار، مرقد شیخ صدوق از کثرت باران خراب شد و رخنه‌ای در آن پدید آمد. به جهت تعمیر و اصلاح آن اطرافش را می‌کندند؛ پس به سردابی که مدفنش بود برخوردند. هنگامی که وارد سرداب شدند، با جسد سالم شیخ صدوق بعد از حدود هشت قرن مواجه شدند. این خبر به سرعت در تهران منتشر شد و به گوش فتحعلی شاه رسید. وی با جمعی از بزرگان و امنای دولت به جهت مشاهده حضوری به محل آمدند. جمعی از علما و اعیان دولت داخل سرداب شدند و صدق قضیه را به رأی‌العین مشاهده کردند. پس از آن وی دستور تعمیر و تجدید بنا و تزئینات آن بقعه را صادر کرد.

ابوعبدالله محمد بن محمد بن محمد بن نعمان مشهور به شیخ مفید
چرا به او شیخ مفید نام می‌دهند؟
مناظره شیخ مفید با رمانی و لقب شیخ مفید
نقل است که این لقب را امام زمان (عج) به او داده است
شیخ طوسی شاگرد پرآوازه اوست.
داستان لقب ابن معلم
شیخ مفید پایه‌گذار اسلوبی جدید در دانش کلام
داستان نامه‌های امام زمان عج به شیخ مفید
شیخ مفید از بزرگ‌ترین دانشمندان شیعه است و بالغ بر 200 کتاب و رساله به نام او ثبت کرده‌اند. ظاهراً سخت مورد توجه و محبت عضد‌الدوله، پادشاه بزرگ آل‌بویه قرار داشت و همین امر یکی از علل نفوذ او در شهر بغداد (به عنوان شهر مظهر علم و تمدن اسلامی) بوده است. “الارشاد” نام یکی از کتاب‌های اوست که شاید نخستین کتاب جامعی باشد که استوارترین تاریخ روایی از زندگی ائمه امامیه(ع)را به دست داده است.