وجه بیان:
والدین انسان از جمله کسانی هستند که بیشترین حق را به گردن فرزندان خود دارند؛ بنابراین شایسته است که پاسخ چنین زحمات طاقت‌فرسایی به بهترین وجه ممکن داده شود و احسان به والدین هم کمترین کاری است که می‌توان نسبت به آنها انجام داد و الا حق آنها بیش از آن است که فرزند بتوانند آن را ادا کند. علاوه بر این، احسان و نیکی به والدین، اثرات دنیوی و اخروی فراوانی در بردارد که در روایات متعددی به آنها اشاره شده است و علاوه بر این، بسیاری از بزرگان هم موفقیت‌های خود را نتیجه نیکی به والدین خود می‌دانند. ازاین‌جهت فراگیران در این طرح درس، با لزوم احترام به والدین خود آشنا می‌شوند.
هدف شناختی:
با آیات و روایت و همچنین سیره اهل‌بیت (ع) در خصوص اهمیت احترام به والدین آشنا می‌شود.
با داستان‌هایی از اهمیت احترام به والدین و سعادتی که افراد (به‌عنوان‌مثال آیت‌الله مرعشی نجفی یا شیخ مرتضی انصاری) به‌واسطه آن کسب کرده‌اند آشنا می‌شود.
معاشرت نیکو با والدین را یکی از مهم‌ترین عوامل سعادتمندی خانواده می‌داند.
هدف عاطفی:
احساس احترام و محبت فراگیر نسبت به والدین خود افزایش می‌یابد.
هدف رفتاری:
در جهت جبران خطاهایی که در گذشته در برابر والدین خود مرتکب شده است، تلاش می‌کند.
با احترام با والدین خود سخن می‌گوید.
اولویت را به اوامر والدین می‌دهد.
جملات کلیدی:
قرآن کریم: «... فَلَا تَقُل لَّهُمَا أُفٍّ ...؛ کمترین اهانتی به آنها روا مدار!» (اسرا - 23)
قرآن کریم: «... رَّبِّ ارْحَمْهُمَا کمَا رَبَّیانِی صَغِیرًا؛ پروردگارا، چنانکه پدر و مادر، مرا از کودکی (به مهربانی) بپروردند تو در حق آنها رحمت و مهربانی فرما.» (اسرا - 24)
امیرالمومنین (ع): «بِرُّ الْوَالِدَیْنِ مِنْ أَکْرَمِ الطِّبَاع؛ نیکی به پدر و مادر، از ارجمندترین خصلت‌هاست». (بحار الأنوار،77/212/1).
امام رضا (ع): «… إنَّ اللّه َ أمَرَ بِالشُّکرِ لَهُ و لِلوالِدَینِ، فَمَن لَم یَشکُر والِدَیهِ لَم یَشکُرِ اللّه َ؛ … همانا خداوند به سپاسگزاری از خود و پدر و مادر فرمان داده است. پس هر که از پدر و مادرش سپاسگزاری نکند، از خداوند سپاسگزاری نکرده است.» (الخصال ، ص 156).
کلیدواژه:
علما و احترام به والدین ▪ داستان کوتاه در مورد احترام به پدر و مادر ▪ عاق والدین ▪ گناهان کبیره
سؤالاتی که ارائه این عنوان به آنها پاسخ می‌دهد:
مسئله احترام به والدین چه جایگاهی در آیات و روایات و سیره اهل‌بیت 5 دارد؟
چه نمونه‌هایی از احترام به والدین و کسب سعادت موجود است؟
معاشرت نیکو با والدین یعنی چه و چه اهمیتی دارد؟
اهـــداف درس
ورود به بحث:
پرسش درباره سؤالات کلیدی طرح درس
خواندن داستان حق مادر (116) از کتاب داستان راستان
زمان و مکان پیشنهادی:
مربیان عزیز می‌توانند زمان‌ها (اعیاد، وفیات و مناسبت‌های ملی) و مکان‌های خاصی (مانند حرم‌های ائمه و امامزادگان، گلزار شهدا و ...) را با توجه به محتوای درس، غیر از فضای همیشگی جلسه در نظر بگیرند.
ایام مصادف با روز پدر و مادر
روش های درس
توضیحات سودمنـد
آیات، احادیث و روایاتی در این خصوص
1. داستان اویس
2. استاد شهید مرتضی مطهری می‌فرمود: گهگاه که به اسرار وجودی خود و کارهایم می‌اندیشم، احساس می‌کنم یکی از مسائلی که باعث خیروبرکت در زندگی‌ام شده و همواره لطف و عنایت الهی را شامل حال من کرده است، احترام و نیکی فراوانی بوده که به والدین خود کرده‌ام؛ به‌ویژه در دوران بیماری. علاوه بر توجه عاطفی تا آنجا که توانایی‌ام اجازه می‌داد، از نظر هزینه و مخارج زندگی به آنان کمک کرده‌ام. آیت‌الله خامنه‌ای درباره احترام استاد مطهری به والدینشان می‌فرماید: پدرشان یک روحانی محترمی بود در فریمان که مرحوم مطهری احترام زیادی برای ایشان قائل بودند و خضوع ایشان در مقابل پدر، زبانزد بود. وقتی علت را از استاد سؤال می‌کردیم؛ ایشان می‌گفتند: اول کسی که مرا به مسائل معنوی و حال عبادت هدایت کرد، پدرم بود و از دوران کودکی و جوانی مرا به قرآن خواندن وادار می‌کرد(رمز موفقیت بزرگان، ص117).
3. داستان آیت‌الله مرعشی نجفی : زمانی که در نجف بودیم، یک روز مادرم گفتند: «پدرت را صدا بزن تا تشریف بیاورد برای نهار» حقیر رفتم طبقه فوقانی؛ پدرم در حال مطالعه خوابش برده بود. ماندم چه کنم. خدایا امر مادرم را اطاعت کنم؟ از طرفی می‌ترسیدم با بیدار کردن ایشان، باعث رنجش خاطر مبارکشان شوم. خم شدم و لب‌هایم را کف پاهای پدر گذاشتم و چندین بوسه زدم تا اینکه [پدرم] به خاطر قلقلک پا بیدار شد و دید من هستم. پدرم، سید محمود مرعشی، وقتی این علاقه و ادب و احترام را از من دید، فرمود: شهاب‌الدین تو هستی؟! عرض کردم: بله آقا. دستش را به‌سوی آسمان بلند کرد و فرمود: «پسرم، خدا عزتت را بالا ببرد و تو را از خادمین اهل‌بیت (ع)قرار دهد». آیت‌الله شهاب‌الدین مرعشی نجفی می‌فرمود: هرچه دارم از برکت دعای پدرم است(حقوق والدین، ص11).
4. داستان شهید چمران، به نقل از همسر شهید چمران: یادم می‌آید مادرم به‌سختی مریض و در بیمارستان بستری بود. به اصرار مصطفی تا آخرین روز در کنار مادرم و در بیمارستان ماندم. او هر روز برای عیادت به بیمارستان می‌آمد. مادرم می‌گفت: همسرت را به خانه ببر. ولی او قبول نمی‌کرد و می‌گفت: باید پیش شما بماند و از شما پرستاری کند. بعد از مرخص شدن مادرم از بیمارستان، وقتی مصطفی به دنبالم آمد و سوار ماشین شدم تا به خانه خودمان برویم، مصطفی دست‌های مرا گرفت و بوسید و گریه کرد و گفت: از تو بسیار ممنونم که از مادرت مراقبت کردی. با تعجب به او گفتم: کسی که از او مراقبت کردم مادر من بود، نه مادر شما ... چرا تشکر می‌کنی؟! او در جواب گفت: این دست‌ها که به مادر خدمت می‌کنند برای من مقدس است. دستی که برای مادر خیر نداشته باشد برای هیچ‌کس خیر ندارد و احسان به پدر و مادر دستور خداوند است.
5. «... الْکبَرَ أَحَدُهُمَا أَوْ کلَاهُمَا فَلَا تَقُلْ لَهُمَا أُفٍّ وَلَا تَنْهَرْهُمَا وَقُلْ لَهُمَا ...؛ و چنانکه یکی از آنها یا هر دو در نزد تو پیر و سالخورده شوند (که موجب رنج و زحمت تو باشند) زنهار کلمه‌ای که رنجیده‌خاطر شوند مگو ... (اسرا - 23)
6. وَاخْفِضْ لَهُمَا جَنَاحَ الذُّلِّ مِنَ الرَّحْمَۀِ وَقُل رَّبِّ ارْحَمْهُمَا کمَا رَبَّیانِی صَغِیرًا؛ و بال‌های تواضع خویش را از محبت و لطف، در برابر آنان فرود آر! و بگو: «پروردگارا! همان‌گونه که آنها مرا در کوچکی تربیت کردند، مشمول رحمتشان قرار ده!» (سوره - 24)
7. یا بُنَیَّ لا تُشْرِک بِاللَّهِ إِنَّ الشِّرْک لَظُلْمٌ عَظِیمٌ وَ وَصَّیْنَا الْإِنْسانَ بِوالِدَیْهِ؛ (به خاطر بیاور) هنگامی را که لقمان به فرزندش -درحالی‌که او را موعظه می‌کرد- گفت: «پسرم! چیزی را همتای خدا قرار مده که شرک، ظلم بزرگی است.» (سوره لقمان - 13 و 14)
8. قال الصادق (ع) : «افضل الاعمال الصلاة لوقتها و بر الوالدین و الجهاد فی سبیل الله؛ برترین کارها عبارت است از: 1 - نماز در وقت 2 - نیکی به پدر و مادر 3 - جهاد در راه خدا». (بحارالأنوار، ج 74، ص 85)
9. عن الصادق (ع) قال: «بینما موسی بن عمران یناجی ربه عز و جل اذ رای رجلا تحت عرش الله عز و جل فقال: یا رب من هذا الذی قد اظله عرشک؟ فقال: هذا کان بارا بوالدیه و لم یمش بالنمیمۀ؛ امام جعفر صادق (ع) فرمودند: روزی حضرت موسی (ع) در حال مناجات با پروردگارش مردی را دید که در زیر سایه عرش الهی در ناز و نعمت است، عرض کرد: خدایا این کیست که عرش تو بر او سایه افکنده است؟ خداوند متعال فرمود: او کسی است که نسبت به پدر و مادر خود نیکوکار است و اهل سخن‌چینی نیست». (أمالی الصدوق، ص 180)
موسسـه‌ی فرهنگی مهتدیــن فعالیــت‌های خــود را در راستـای ارتقای سطح فرهنــگ و تربیـــت جامعه به کار گرفتـه اســت.
شماره‌ی تمــاس: 02122440973
