کد درس: 2030602
هدف کلی: دفاع مقدس
عنوان جزئی: داستان‌هایی از رشادت و شهادت‌طلبی رزمندگان اسلام (شهدای جبهه مقاومت و مدافعان حرم)
مدت زمان: 60 دقیقه
ثبت گزارش

وجه بیان:
یکی از راه‌های شناخت صحیح آرمان‌های انقلاب اسلامی با دفاع از حرم اهل‌بیت (ع)به‌منزله یکی از جلوه‌های امروزین انقلاب اسلامی است تا فراگیر به‌واسطه آشنایی و الگوگیری از مدافعان حرم با ارزش‌هایی همچون ایثار، فداکاری، شهادت‌طلبی، جهاد، تلاش، پشتکار و... آشنا شود؛ برای این منظور یکی از موضوعات ورود به بحث، شهدای مدافع حرم هستند که به عنوان الگوهای دست‌یافتنی برای نسل نوجوان تبیین می‌شوند.


هدف شناختی:
با مفهوم جهاد اکبر و عرصه‌های مبارزه با نفس آشنا شده و متوجه می‌شود که شهدا از همه ظواهر دنیایی فارغ آمده و با نفس خویش مبارزه کرده‌اند و در این راه پیروز شده‌اند.
با مفهوم جبهه مقاومت و وسعت و گستره آن در جهان امروز آشنا می‌شود.
انقلاب اسلامی را محدود به مرزهای جغرافیایی نمی‌داند.

​​​​​​
هدف عاطفی:
به مفهوم شهادت و همچنین شهدا، بالأخص شهدای جبهه مقاومت علاقه‌مند می‌شود.
نسبت به دفاع از مظلومین عالم احساس غرور و افتخار می‌کند.
شور درونی فراگیر به‌واسطه دفاع از آرمان‌های فرامرزی انقلاب اسلامی برانگیخته می‌شود.


هدف رفتاری:
سعی می‌کند تا از مظلومین و ستمدیدگان دفاع کند.
در خصوص سبک زندگی شهدای مدافع حرم و جبهه مقاومت مطالعه می‌کند.
برای اثرگذاری در محیط پیرامون داخلی و خارجی تلاش می‌کند.
سعی می‌کند تا با تقویت روحیه ایثار و افزایش همت و همچنین تلاش و پشتکار خود، همواره یک زندگی بسیجی‌وار داشته باشد (اشاره به جمله مقام معظم رهبری).


جملات کلیدی:
مقام معظم رهبری: «اگر شهدای مدافع حرم نبودند اثری از حرم اهل‌بیت(ع) نبود». (فیشهای شهدای مدافع حرم به آدرس https://farsi.khamenei.ir/newspart-index?tid=11206)
مقام معظم رهبری: «اینها رفتند با دشمنی مبارزه کردند که اگر اینها مبارز نمی‌کردند این دشمن می‌آمد داخل کشور... اگر جلویش گرفته نمی‌شد ما باید در اینجا در کرمانشاه و همدان و بقیه استان‌ها با اینها می‌جنگیدیم و جلوی این‌ها را می‌گرفتیم». (بیانات در دیدار جمعی از خانواده‌های شهدای مدافع حرم مورخ 05/11/1394 به آدرس https://farsi.khamenei.ir/speech-content?id=32186)
مقام معظم رهبری(ره): «یکی از امتیازات شهدای مدافع حرم هـم این اسـت کـه اینهـا در غربـت بـه شهادت رسیدند. ایـن هـم یـک امتیـاز بزرگـی اسـت. این هـم پیش خـدای متعـال فرامـوش نمی‌شود». (بیانات در دیدار جمعی از خانواده‌های شهدای مدافع حرم مورخ 05/11/1394 به آدرس  https://farsi.khamenei.ir/speech-content?id=32186)
مقام معظم رهبری(ره): «عراق و شام مقدمه زمین‌گیر کردن ایران بود دفاع از حرم اهل‌بیت دفاع از ایران است». (دیدار خانواده‌های شهدای هفتم تیر و جمعی از خانواده‌های شهدای مدافع حرم با رهبر انقلاب مورخ 05/04/1395 به آدرس https://farsi.khamenei.ir/news-content?id=33585)


کلیدواژه:
دفاع از حرم اهل‌بیت ▪ شهدای مدافع حرم ▪ شهید محمدرضا دهقان ▪ شهید قاسم سلیمانی ▪ شهید کلباسی ▪ شهید سیاهکالی ▪ شهید رسول خلیلی ▪ شهید سجاد زبرجدی ▪ شهید همدانی ▪ شهید ابومهدی المهندس ▪ جهاد مغنی ▪ شهید حججی ▪ شهید عمار بهمنی ▪ شهدای فاطمیون ▪ شهدای زینبیون ▪ شهید صدری‌زاده ▪ شهدای جبهه مقاومت


سؤالاتی که ارائه این عنوان به آن‌ها پاسخ می‌دهد:
​​​​​​​​​​​​​​
جهاد اکبر و عرصه‌های مبارزه با آن کدم‌اند و شهدا چه دستاوردی در این جهاد داشته‌اند؟
جبهه مقاومت چیست و گستره آن در دنیای امروزی چگونه است؟
آیا انقلاب اسلامی و اندیشه آن محدود به مرزهای جغرافیایی است؟

اهـــداف درس

ورود به بحث:
پرسش از سؤالات کلیدی طرح درس
مطالعه کتاب‌های معرفی شهدا (به فراخور موضوع)
تلاوت آیات مربوط به شهادت و شهدا از قرآن
روایت خاطرات شهدای مدافع حرم
پخش مستندهایی درباره شهدای مدافع حرم


زمان و مکان پیشنهادی:
​​​​​​​
 مربیان عزیز می‌توانند زمان‌ها (اعیاد، وفیات و مناسبت‌های ملی) و مکان‌های خاصی (مانند حرم‌های ائمه و امامزادگان، گلزار شهدا و ...) را با توجه‌ به محتوای درس، غیر از فضای همیشگی جلسه در نظر بگیرند.
گلزارهای شهدا (مخصوصاً بر سر مزار شهدایی که در زیر ذکر شده‌اند)
تاریخ شهادت شهدای مطرح
هفته دفاع مقدس
یادواره شهدای مدافعان حرم

گلزارهای شهدا (مخصوصاً بر سر مزار شهدایی که در زیر ذکر شده‌اند)
باغ‌موزه دفاع مقدس

روش های درس

​​منابـع پیشنهادی

توضیحات سودمنـد

برای راحتی ورود به بحث و همچنین باز گذاشتن مسیر فراگیرها در ارتباط‌گیری با شهدا چندین شهید مطرح در ذیل به‌صورت مختصر معرفی می‌شوند و در قسمت منابع برای هر کدام مأخذ مناسبی برای کسب اطلاعات دقیق‌تر و آشنایی عمیق‌تر در نظر گرفته شده است. در انتخاب این شهدا سعی شده تمامی طیف‌های مناسب برای آشنایی با شهدای مدافع حرم گنجانده شود.
شهید محمدرضا دهقان
سال قبل از شهادت محمدرضا که هنوز آموزش‌های نظامی شروع نشده بود سر مزار شهید جهان‌آرا بودیم و محمدرضا عادت داشت روی مزار شهدا را با گل تزئین کند. در همین حین من در حال فیلم‌برداری از محمدرضا بودم. به من گفت این فیلم‌ها را بعد از شهادتم پخش کن. من هم مثل همیشه شروع به خندیدن کردم و به او گفتم «حالا کو تا شهادت؛ یک چیزی بگو اندازه‌ات باشه». در همین حین به او گفتم «حالا قرار است کجا شهید بشی»، گفت «دمشق»، گفتم «تو بروی دمشق، دمشق کجا میره؟ یک چیزی بگو واقعاً بشه». گفت «اگر دمشق نشد حلب شهید می‌شوم.» همان موقع این صحبت‌ها به نظرم شوخی آمد اما الان وقتی به شوخی‌های محمدرضا نگاه می‌کنم، می‌بینم یا می‌دانسته و این حرف‌ها را می‌زده و یا خدا شوخی‌هایش را خریده است.
در آن دو سالی که آموزش می‌دید خیلی نگران او بودم چون می‌دانستم توی چهارچوب‌های تعیین‌شده نمی‌گنجد و قائل به محدود بودن نیست و زمانی که داشت می‌رفت به او خیلی سفارش کردم که مراقب خودش باشد ولی بعد از جریان سوریه شنیدم در همان چارچوبی که فرمانده مشخص کرده با جسارت عمل کرده. زمانی که محمدرضا سوریه بود چون عکس‌هایش را دوست داشتم مدام عکس‌های پروفایلش را چک می‌کردم و وقتی عکسش قشنگ بود قربان صدقه‌اش می‌رفتم.
یادم است یک بار عکسی گذاشته بود که یک دشت شقایق بود و بالای آن نوشته بود «قول می‌دهم مادر که شهید شوم آخر» آن عکس را که دیدم بهش پیام دادم که خیلی عکس قشنگی است ان‌شاءالله که شهید شوی. بعد جواب داد و گفت خیلی خسیس‌بازی درمی‌آوری. ان‌شاءالله‌اش را چند بار بگو و دائم دعا کن که من شهید شوم. محمدرضا شهادت ذکر لبش بود و آن‌قدر از شهادت می‌گفت که برای ما عادی شده بود.
شهید حججی
در استان اصفهان حسینیه‌ای وجود دارد که ۴۰ شب روضه برگزار می‌کرد، شهید حججی به مدت دو سال جزو خادمان این حسینیه بود. او از نجف‌آباد حدود ۵۰ کیلومتر را طی می‌کرد تا به اینجا بیاید و وقتی برای پذیرش آمد دو نکته گفت، یکی اینکه من را پشت قضایا بگذارید که جلوی چشم نباشم و دوم هر چه کار سخت در این حسینیه هست را به من بگویید انجام دهم. بعضی از شب‌ها آن‌قدر خسته می‌شد که وقتی عذرخواهی می‌کردیم، می‌گفت برای امام حسین باید فقط سر داد
شهید عمار بهمنی
از مادرم می‌خواهم که خبر شهادت من را شنید هرگز از پدرم دلخور نباشد که رضایت داد در این راه قدم بردارم. چون میل خودم بود و خیلی دوست داشتم مرگم را خودم انتخاب کنم و چه مرگی بهتر و بالاتر از شهادت و جهاد در راه حرم حضرت زینب >و حضرت رقیه >. از پدرم و مادرم عاجزانه می‌خواهم که مرا حلالم کنند و دعایم کنند... پدر و مادر و خانواده عزیزم! اگر خبر شهادت من را شنیدید صبور باشید و بر من گریه نکنید و بر حسین (ع) و حضرت زینب >و اهل‌بیت و مصیبت‌هایشان گریه کنید، بنده جان ناقابلی در راه اسلام داده‌ام، اما حسین (ع) نه‌تنها جان خود بلکه تمام اهل‌بیتش را فدای دین و جهاد در راه خدا کرد. دعا کنید و شاد باشید که خداوند پسرتان عمار را انتخاب کرده و خوشحال و سربلند باشید.
شهید حسین همدانی
سردار شهید سلیمانی در بخشی از خاطراتش شوق به شهادت شهید حسین همدانی را این‌گونه بیان می‌کند:
من رفتم خدمت آقا (رهبر معظم انقلاب) برای مجوز کاری که ایشان (شهید حسین همدانی) می‌خواست انجام بدهد، برای این رفته بودم که مجوز بگیرم، چون آن وقت‌ها ما هنوز مجوز اینکه پاسدار داخل میدان ببریم نداشتیم. ما می‌خواستیم که پاسدار ببریم برای اینکه فوعه و کفریا را بتوانیم آزاد بکنیم؛ لذا آمدیم مجوز برای این کار را بگیریم.
شهید همدانی هم چون فرمانده‌ قرارگاه سیدالشهدا امام حسین (ع) بود هم در این کار متولی شد. او وقتی شنید که پاسدارها می‌آیند و پاسدارها باید بیایند و همه این حرف‌ها، اصلاً _چون خودش سال‌ها اینجا بود_ یک شوقی پیدا کرد؛ یعنی کلاً هوایی شد و گفت من اصلاً نمی‌مانم و به سمت آنجا آمد.
آخرین لحظه‌ای که من شهید همدانی را دیدم، تقریباً چند ساعت قبل از شهادتش بود. یک حالت جوانی‌ای در او دیدم. من در آن لحظه‌ آخر که شهید همدانی را دیدم، یک لحظه تکان خوردم. بعداً فهمیدم که او از شهادتش مطلع بوده است. اینکه می‌گویم در یک شکل جوانی او را دیدم، چون آن حالت خاص را در او ندیده بودم، آن سکوت خاص را، خیلی بشاش و خندان بود؛ خیلی.
آنجا با خنده به من گفت «بیا باهم یک عکسی بگیریم، شاید این آخرین عکس من و تو باشد.» او خیلی اهل این کارها نبود که به چیزی اصرار کند و بخواهد مثلاً عکسی بگیرد؛ چه خودش، چه با کسی. وقتی این حرف را زد من تکان خوردم. خواستم بگویم شما نروید، چون از همان جایی که او می‌خواست برود، من داشتم برمی‌گشتم؛ ولی یک حسی به من گفت، چیزی نیست خبری نیست، لذا چیزی به او نگفتم.
وقتی که این حالت را در شهید همدانی دیدم، این شعر در ذهنم آمد

چون رهد از دست خود دستی زند ■ چون جهد از نفس خود رقصی کند
من این دست رقص را، این حالت پرواز را، این حالت اشتیاق را، این حالت عروج را در او دیدم.