کد درس: 2030606
هدف کلی:  دفاع مقدس
عنوان جزئی: داستان‌هایی از رشادت و شهادت‌طلبی رزمندگان اسلام (حاج قاسم سلیمانی)
مدت زمان: 60 دقیقه
ثبت گزارش

وجه بیان:
یکی از راه‌های شناخت صحیح آرمان‌های انقلاب اسلامی آشنایی با چهره‌های بارز و ماندگار انقلاب است که یکی از نمونه‌های تام آن شهید حاج قاسم سلیمانی است. فراگیر به واسطه آشنایی و الگوگیری از ایشان با ارزش‌هایی همچون ایثار، فداکاری، شهادت‌طلبی، جهاد، تواضع، اخلاص و... آشنا می‌شود؛ و ایشان به عنوان یکی از پرورش‌یافتگان ممتاز انقلاب اسلامی و الگوی دست‌یافتنی برای نسل نوجوان تبیین می‌شوند.

هدف شناختی:
با مفهوم رهبری به جای ریاست در شیوه فرماندهی ایشان و تفاوت با سایر فرماندهان نظامی دنیا آشنا می‌شود.
با مفهوم جهاد اکبر و عرصه مبارزه با نفس آشنا شده و متوجه می‌شود که فرماندهان ما پیش از مبارزه در جنگ با نفس خویش مبارزه کرده و پیروز شده‌اند.
با شهدا به عنوان شخصیت‌های تمام‌عیاری آشنا می‌شود که در همه جوانب زندگی خود حدود الهی را رعایت کرده‌اند و از هر نظر الگو و اسوه هستند چه در زندگی شخصی، چه در رعایت حقوق دیگران و حق‌الناس، چه در عرصه جنگ و فرماندهی و...
با دیدگاه‌های ایشان نسبت به جبهه مقاومت، ولایت، بصیرت، دشمن‌شناسی و مفهوم انقلاب اسلامی آشنا می‌شود.
با محورهای شخصیتی ایشان همچون تواضع و فروتنی، خلوص و یکرنگی، شجاعت در دفاع از حق، اندیشه‌ورزی و تفکر، توکل و استقامت، خستگی‌ناپذیری و جهاد دائمی آشنا شود.
​​​​​​
هدف عاطفی:
به شهدا و شهادت عشق می‌ورزد.
در کنار مجاهدت خستگی‌ناپذیر با دشمنان، به مردم و خدمت به آنها عشق می‌ورزد. (أَشِدَّاءُ عَلَى الْکُفَّارِ رُحَمَاءُ بَیْنَهُم) (فتح – 29).
به کشور خود به واسطه حفظ تمامیت و استقلال کشور در جنگ و وجود چنین انسان‌های ممتاز، احساس غرور و افتخار می‌کند.
شور درونی فراگیر برای دفاع از آرمان‌های انقلاب اسلامی برانگیخته می‌شود.

هدف رفتاری:
کتب مرتبط با شخصیت حاج قاسم سلیمانی را مطالعه کند.
از آرمان‌های انقلاب اسلامی دفاع کند.
سعی می‌کند تا با تقویت روحیه ایثار و افزایش همت و همچنین تلاش و پشتکار خود، همواره یک زندگی بسیجی‌وار داشته باشد (اشاره به جمله مقام معظم رهبری).
برای ساختن زندگی‌ای هدفمند و اثرگذار در محیط پیرامون خود، تلاش می‌کند.
از شخصیت و ویژگی‌های حاج قاسم سلیمانی الگوگیری می‌کند.
از مظلوم طرفداری می‌کند و با ظالم مبارزه می‌کند.

جملات کلیدی:
امام صادق (ع): «رجالٌ یناموُن اللَّیلَ، لَهُم دویٌ فی صلاتِهم کَدَوِی ِ النَّحل ِ، یَبیتونَ قیاماً علی اطرافِهِم و یُصبِِحونَعلی خُیولهم، رُهبانٌ بِاللَّیل ِ، لُیوثٌ بالنَّهار...؛ آنان شب زنده دارند، در نمازشان زمزمه ای دارند همچون صدای زنبوران در کندوها، شب ها به عبادت می ایستند و روزها سوار بر اسب ها (دنبال جهاد و تلاش)اند، زاهدان شب اند و شیران روز». (بحارالانوار ج 52، ص 308)
امام خمینی (ره): «جـنـگ مـا جـنـگ حق و باطل بود و تمام‌شدنی نیست». (صحیفه امام، ج 21، ص 284)
امام خمینی (ره): «شهدا در قهقهه مستانه‌شان و در شادی وصولشان “عند ربهم یرزقون” اند». (صحیفه امام، ج 21، ص 147)
امام خمینی (ره): «شهدا الگو و اسوه هستند» (دفتر سوم مجموعه مقالات دومین کنگره بین المللی امام خمینی > و فرهنگ عاشورا و مجموعه مصاحبه ها، ص 224).
مقام معظم رهبری: «رزمندگان هم خردمندی و تدبیر داشتند، هم دلیری و شجاعت داشتند، فداکاری و عبادت هم داشتند. روز به معنای واقعی کلمه شیر غرنده میدان و شب به معنای واقعی کلمه زاهد و عابد و تضرع کننده و عبادت‌گر». (عکس نوشت شیران روز، عابدان شب مورخ 19/12/1396 به آدرس https://farsi.khamenei.ir/photo-album?id=39174) 
مقام معظم رهبری: «شهید سلیمانی به معنای واقعی کلمه، قوی‌ترین فرمانده مبارزه‌ با تروریسم در این منطقه است، به همین عنوان هم شناخته شده است». (خطبه‌های نماز جمعه تهران مورخ 27/10/1398 به آدرس https://farsi.khamenei.ir/speech-content?id=44695)
مقام معظم رهبری: «سردار شهید عزیز ما را با چشم یک مکتب، یک راه، یک مدرسه درس‌آموز، با این چشم نگاه کنیم». (خطبه‌های نماز جمعه تهران مورخ 27/10/1398 به آدرس https://farsi.khamenei.ir/speech-content?id=44695)
مقام معظم رهبری: «مردم قدر سردار شهید قاسم سلیمانی را دانستند و این ناشی از اخلاص است؛ این که دل‌ها این جور همه متوجّه می‌شوند، نشان‌دهنده‌ این است که یک اخلاص بزرگی در آن مرد وجود داشت، مرد بزرگی بود». (بیانات در منزل سپهبد شهید حاج قاسم سلیمانی مورخ 13/10/1398 به آدرس https://farsi.khamenei.ir/speech-content?id=44574)
مقام معظم رهبری: «از جمله ویژگی‌های بارز شهید سلیمانی، تعهد و ایمان بود و اصولاً هنگامی که ایمان با عمل صالح و روحیه‌ جهادی همراه می‌شود، شخصیتی همچون سردار سلیمانی شکل می‌گیرد که حتی دشمنان مجبور به تحسین ویژگی‌های شخصیتی او می‌شوند». (بیانات در دیدار اقشار مختلف مردم مورخ 16/11/1398 به آدرس https://farsi.khamenei.ir/speech-content?id=44827)

کلیدواژه:
دفاع مقدس ▪ شهید ▪ جنگ ۸ ساله ▪ خاطرات جبهه ▪ فرماندهان جنگ هشت‌ساله ▪ شهید حاج قاسم سلیمانی ▪ مکتب سلیمانی ▪ اخلاص – ایمان و عمل صالح

سؤالاتی که ارائه این عنوان به آن‌ها پاسخ می‌دهد:
​​​​​​​​​​​​​​تفاوت رهبری و ریاست در فرماندهی جنگ چیست؟ و تفاوت حاج قاسم سلیمانی با سایر فرماندهان نظامی دنیا چه بود؟
مفهوم جهاد اکبر چیست و تفاوت فرماندهان ما با سایرین در عرصه مبارزه با نفس چه بود؟
شهدا از چه جهاتی برای ما الگو هستند؟
محورهای شخصیتی حاج قاسم سلیمانی چه هستند؟
دیدگاه‌های حاج قاسم سلیمانی در رابطه با جبهه مقاومت، ولایت، بصیرت، دشمن‌شناسی و مفهوم انقلاب اسلامی چه بود؟

اهـــداف درس

ورود به بحث:
پرسش از سؤالات کلیدی طرح درس
مطالعه کتاب‌های معرفی شهدا (به فراخور موضوع)
شروع بحث از طریق آیات مربوط به شهادت و شهدا در قرآن ورود به بحث از طریق اسامی فرماندهانی که به گوش فراگیرها آشناست ورود به بحث از طریق خاطرات دفاع مقدس و یا شهدای مدافع حرم ورود به بحث از طریق اردوی راهیان نور

زمان و مکان پیشنهادی:
 مربیان عزیز می‌توانند زمان‌ها (اعیاد، وفیات و مناسبت‌های ملی) و مکان‌های خاصی (مانند حرم‌های ائمه و امامزادگان، گلزار شهدا و ...) را با توجه‌ به محتوای درس، غیر از فضای همیشگی جلسه در نظر بگیرند.گلزارهای شهدا (مخصوصاً بر سر مزار شهدایی که در زیر ذکر شده‌اند) 
هفته دفاع مقدس
سالگرد شهادت حاج قاسم سلیمانی
گلزارهای شهدا (مخصوصاً بر سر مزار شهدایی که در زیر ذکر شده‌اند)
مناطق جنگی و اردوی راهیان نور


روش های درس

​​منابـع پیشنهادی

توضیحات سودمنـد

 نقطه عطف در مورد این شهید عزیز و سایر شهدای فرمانده در کلام حضرت آقا این است که همه آنها بسیجی بودند؛ یعنی مرام و مسلک آنها کاملاً بسیجی‌وار بود ولو در ارتش یا سپاه خدمت کرده باشند و در هر جایگاهی بوده باشند.
مختصری از زندگینامه حاج قاسم سلیمانی
سردار شهید قاسم سلیمانی فرزند حسن در ۲۰ اسفند ۱۳۳۵ ش در شهرستان رابُر از توابع استان کرمان در ایل عشایر سلیمانی به دنیا آمد. در ۱۲ سالگی، پس از پایان تحصیلات دوره ابتدایی، زادگاه خود را ترک کرد و مشغول به کار بنایی در کرمان شد و در ۱۸ سالگی به عنوان پیمانکار در سازمان آب مشغول به کار شد و در همان سال‌ها نیز فعالیت‌های انقلابی خود را آغاز کرد. او در حوادث انقلاب اسلامی ایران با روحانی مشهدی به نام رضا کامیاب آشنا شد و او را وارد جریانات انقلاب کرد؛ و یکی از گردانندگان اصلی راهپیمایی‌ها و اعتصابات کرمان در زمان انقلاب بود.
حاج قاسم سلیمانی پس از انقلاب اسلامی ایران، در سال ۱۳۵۹ عضو سپاه پاسداران انقلاب اسلامی شد و هم‌زمان با شروع جنگ ایران و عراق، چند گردان را در کرمان آموزش داده و به جبهه‌ها فرستاد. در دورهای نیز فرماندهی سپاه آذربایجان غربی را بر عهده داشت.
در ابتدای جنگ فرماندهی دو گردان از نیروهای استان کرمان را بر عهده داشت تا اینکه با پیشنهاد شفاهی سردار شهید حسن باقری، تیپ جدیدی از نیروهای کرمان را تشکیل داد که اندکی بعد در سال ۱۳۶۰ با حکم محسن رضایی فرمانده وقت سپاه پاسداران، به عنوان فرمانده لشکر ۴۱ ثارالله منصوب شد. از همان ابتدا با قدرت و شجاعت مثال‌زدنی فرماندهی لشکر که شامل نیروهایی از کرمان، سیستان و بلوچستان و هرمزگان بود را هدایت نمود. در جنگ عراق علیه ایران، از فرماندهان عملیات‌های والفجر ۸، کربلای ۴ و کربلای ۵ بود. عملیات کربلای ۵ از مهم‌ترین عملیات‌های ایران در دوران جنگ دانسته شده که تضعیف موقعیت سیاسی و نظامی ارتش بعث عراق و تثبیت اوضاع به سود قوای نظامی ایران از نتایج آن ارزیابی شده است و نقش ایشان مثال‌زدنی بود.
پس از پایان جنگ ایران و عراق در سال ۱۳۶۷، به کرمان بازگشت و در مرزهای شرقی به مبارزه با اشرار و قاچاقچیان مواد مخدر پرداخت.
در سال ۱۳۷۹ از سوی آیت‌الله خامنه‌ای، رهبر جمهوری اسلامی ایران به فرماندهی سپاه قدس منصوب شد. از جمله نقاط درخشان فرماندهی سردار سلیمانی بر نیروی قدس، تقویت حزب‌الله لبنان و گروه‌های مبارز فلسطینی بود که نمود عینی آن را در نبردهای متعددی ازجمله جنگ ۳۳ روزه حزب‌الله لبنان و رژیم صهیونیستی و پیروزی مبارزان فلسطینی در جنگ 33 روزه غزه علیه ارتش مجهز اسرائیل دیدیم. ایشان نقش کلیدی در تقویت نفوذ ایران در خاورمیانه به‌ویژه در ناآرامی‌های منطقه‌ای معروف به بیداری اسلامی ایفا کرده است. در سال ۱۳۸۹ با حکم حضرت آیت‌الله خامنه‌ای فرمانده معظم کل قوا با یک درجه ارتقا به درجه سرلشکری نائل آمد.
سردار سلیمانی با تشکیل محور مقاومت با نیروهایی مانند جنبش النجباء و کتائب حزب الله و همچنین حشدالشعبی در عراق و گروه‌هایی نظیر بسیج مردمی سوریه و اتحاد آنها با مدافعان حرم از ایران و تیپ فاطمیون و زینبیون در مقابل داعش ایستادگی کرد و در نهایت با رشادت‌های فراوان درحالی‌که به گفته بسیاری از فرماندهان نظامی داعش تا پشت دروازه‌های کاخ ریاست جمهوری سوریه رسیده بودند و هیچ کس فکر نمی‌کرد که دیگر امیدی به شکست داعش باشد؛ سردار سلیمانی به همراه مدافعان حرم ایستاد و مانع از گسترش و ظهور بیشتر داعش در منطقه غرب آسیا شد.
در نهایت در سی‌ام آبان‌ماه سال ۹۶ بود که سرلشکر قاسم سلیمانی فرمانده نیروی قدس سپاه در نامه‌ای به رهبر معظم انقلاب پایان رسمی حکومت گروه تروریستی داعش را اعلام کرد. این اتفاق مهم با پایین کشیدن پرچم داعش در شهر بوکمال سوریه نهایی و به همگان نیز اعلام شد.
سردار سپهبد پاسدار شهید حاج قاسم سلیمانی پس از عمری مجاهدت سرانجام توسط موشک‌های لیزری پهپاد آمریکایی در بامداد روز ۱۳ دی‌ماه 1399 به همراه شهید ابومهدی المهندس نائب رئیس حشدالشعبی، سردار پورجعفری رئیس دفتر شهید سلیمانی، شهید وحید زمانی‌نیا و شهید هادی طارمی و شهید محمدرضا الجابری رئیس تشریفات حشدالشعبی در پی حمله پهپادی نیرو‌های آمریکایی به کاروان آن‌ها در فرودگاه بغداد به شهادت رسیدند.