کد درس: 2030603
هدف کلی: دفاع مقدس
عنوان جزئی: شهدای فرهنگ و هنر
مدت زمان: 60 دقیقه
ثبت گزارش

وجه بیان:
یکی از راه‌های شناخت صحیح آرمان‌های انقلاب اسلامی آشنایی با شهدایی است که در خدمت فرهنگ و هنر اسلامی بوده و در جهت انقلاب و حفظ ارزش‌های آن کوشش می‌کردند. بدین‌صورت، فراگیر به واسطه آشنایی و الگوگیری از این مجاهدان، با ارزش‌هایی همچون اهمیت فرهنگ و هنرآموزی، فداکاری، شهادت‌طلبی، روحیه جهادی، تلاش، پشتکار و... آشنا می‌شود.


هدف شناختی:
با روحیه جهادی ایشان در عرصه فرهنگ و هنر به عنوان الگو برای حفظ و صیانت از آرمان‌های انقلاب اسلامی آشنا می‌شود.
با عرصه‌های مختلف جهاد آشنا می‌شود و جهاد را معطوف به جنگ نمی‌داند.
با اهمیت و ضرورت رسانه و فعالیت‌های فرهنگی هنری و تأثیر آن در جامعه آشنا می‌شود.
با مخاطرات هنر غیرمتعهد آشنا می‌شود.

​​​​​​
هدف عاطفی:
به شهدا و شهادت عشق می‌ورزد و خود و کشور را مدیون آنها می‌داند.
به مسئله هنر متعهد و فرهنگ اسلامی و همچنین هنرمندان متعهد در این زمینه علاقه‌مند می‌شود.
به خدمت‌رسانی و دفاع از آرمان‌های انقلاب اسلامی در زمینه فرهنگ و رسانه مشتاق می‌شود.


هدف رفتاری:
از شهدا در زندگی خود الگوگیری می‌کند.
در شناخت هنر و هنرمند متعهد تلاش می‌کند.
کتاب‌ها و مطالب مرتبط با شهدای عرصه فرهنگ و هنر انقلاب اسلامی را مطالعه می‌کند.
از استعداد فرهنگی و هنری خودش برای خدمت و دفاع از آرمان‌های انقلاب اسلامی استفاده می‌کند.
سعی می‌کند تا با تقویت روحیه ایثار و افزایش همت و همچنین تلاش و پشتکار خود، همواره یک زندگی بسیجی‌وار داشته باشد (اشاره به جمله مقام معظم رهبری).
برای ساختن زندگی‌ای هدفمند و اثرگذار در محیط پیرامون خود، در حد توان تلاش می‌کند.


جملات کلیدی:
امام خمینی (ره): «جـنـگ مـا جـنـگ حق و باطل بود و تمام‌شدنی نیست». (صحیفه امام، ج۲۱، ص ۲۸۴)
امام خمینی (ره): «شهدا در قهقهه مستانه‌شان و در شادی وصولشان “عند ربهم یرزقون” اند». (صحیفه امام، ج 21، ص 147)
مقام معظم رهبری: «نسل جوان ما بحمدالله الگوهای درخشان و برجسته‌ای را هم می‌شناسد که در دنیای مادی امروز نظایر آنها را کمتر می‌توان یافت. از شهید چمران و شهید آوینی تا شهدای هسته‌ای و تا شهید سلیمانی و تا شهید بزرگوار مطهری». (پیام به مناسبت روز معلم مورخ 12/02/1399 به آدرس https://farsi.khamenei.ir/message-content?id=45470)
مقام معظم رهبری: «ما خوشبختانه در محیط زندگی خودمان امروز الگو داریم، الگوهای برجسته‌ای داریم. ما دیگر امروز دچار فَقدِ الگو نیستیم که برویم سراغ فلان آدم تاریخی بیگانه؛... شهید آوینی یک الگو است». (بیانات در دانشگاه فرهنگیان مورخ 19/02/1397 به آدرس https://farsi.khamenei.ir/speech-content?id=39542)
مقام معظم رهبری: «در زمینه‌های فرهنگی کاری که شهید آوینی پیشاهنگش بود و در این اواخر [هم] مرحوم سلحشور -که اینها پیشروان کار انقلابی در این کشورند- اینها را باید ترویج کرد، اینها را باید تقدیر کرد و نام اینها را باید گرامی داشت. کار انقلابی این است ». (بیانات در اجتماع زائران و مجاوران حرم مطهر رضوی مورخ 01/01/1395 به آدرس https://farsi.khamenei.ir/speech-content?id=32695)


کلیدواژه:
شهدای فرهنگ و هنر و رسانه ▪ سید مرتضی آوینی ▪ سید شهیدان اهل قلم ▪ فرج ا... سلحشور ▪ هنر متعهد


سؤالاتی که ارائه این عنوان به آن‌ها پاسخ می‌دهد:
​​​​​​​​​​​​​​
داشتن روحیه جهادی در عرصه فرهنگ و هنر جایگاهی دارد؟ و هدف از داشتن آن چیست؟
جهاد چه عرصه‌هایی دارد و آیا فقط معطوف به جنگ است؟
فعالیت‌های رسانه‌ای و فرهنگی هنری چه اهمیتی و ضرورتی دارد؟
هنر غیرمتعهد چه مخاطراتی دارد؟

اهـــداف درس

ورود به بحث:
پرسش از سؤالات کلیدی طرح درس
مطالعه کتاب‌های معرفی شهدا (به فراخور موضوع)
شروع بحث با خاطراتی از شهدای فرهنگ و هنر
شروع بحث با پخش بریده‌ای از روایت فتح


زمان و مکان پیشنهادی:
 مربیان عزیز می‌توانند زمان‌ها (اعیاد، وفیات و مناسبت‌های ملی) و مکان‌های خاصی (مانند حرم‌های ائمه و امامزادگان، گلزار شهدا و ...) را با توجه‌ به محتوای درس، غیر از فضای همیشگی جلسه در نظر بگیرند.
گلزارهای شهدا (مخصوصاً بر سر مزار شهدایی که در زیر ذکر شده‌اند) 
 تاریخ شهادت شهدای مطرح
 هفته دفاع مقدس
 هفته کتاب‌خوانی
 دهه فجر انقلاب اسلامی

گلزارهای شهدا (مخصوصاً بر سر مزار شهدایی که در زیر ذکر شده‌اند مانند مزار شهید سیدمرتضی آوینی)
مناطق جنگی و ایام راهیان نور
باغ‌موزه دفاع مقدس

روش های درس

​​منابـع پیشنهادی

توضیحات سودمنـد

برای راحتی ورود به بحث و همچنین باز گذاشتن مسیرِ فراگیرها در ارتباط‌گیری با شهدا چندین شهید مطرح در ذیل به‌صورت مختصر معرفی می‌شوند و در قسمت منابع برای هر کدام مأخذ مناسبی برای کسب اطلاعات دقیق‌تر و آشنایی عمیق‌تر در نظر گرفته شده است.
شهید سیدمرتضی آوینی
شهید سید مرتضی آوینی در شهریور سال 1326 در شهر ری متولد شد. تحصیلات ابتدایی و متوسطه‌ خود را در شهرهای زنجان، کرمان و تهران به پایان رساند و سپس به عنوان دانشجوی معماری وارد دانشکده هنرهای زیبای دانشگاه تهران شد. او از کودکی با هنر انس داشت؛ شعر می‌سرود داستان و مقاله می‌نوشت و نقاشی می‌کرد تحصیلات دانشگاهی‌اش را نیز در رشته‌ای به انجام رساند که به طبع هنری او سازگار بود ولی بعد از پیروزی انقلاب اسلامی معماری را کنار گذاشت و به اقتضای ضرورت‌های انقلاب به فیلم‌سازی پرداخت. شهید آوینی فیلم‌سازی را در اوایل پیروزی انقلاب با ساختن چند مجموعه درباره غائله گنبد، سیل خوزستان و ظلم خوانین آغاز کرد. گروه جهاد اولین گروهی بود که بلافاصله بعد از شروع جنگ به جبهه رفت دو تن از اعضای گروه در همان روزهای اول جنگ در قصر شیرین اسیر شدند و نفر سوم، درحالی‌که تیر به شانه‌اش خورده بود، از حلقه محاصره گریخت. گروه بار دیگر تشکل یافت و در روزهای محاصره‌ خرمشهر برای تهیه‌ فیلم وارد این شهر شد. مجموعه یازده‌قسمتی "حقیقت" کار بعدی گروه محسوب می‌شد که یکی از هدف‌های آن ترسیم علل سقوط خرمشهر بود. کار گروه جهاد در جبهه‌ها ادامه یافت و با شروع عملیات والفجر هشت، شکل کاملاً منسجم و به‌هم‌پیوسته‌ای پیدا کرد آغاز تهیه‌ مجموعه زیبا و ماندگار “روایت فتح” که بعد از این عملیات تا پایان جنگ به‌طور منظم از تلویزیون پخش شد به همان ایام باز می‌گردد. اواخر سال 1370 "مؤسسه فرهنگی روایت فتح" به فرمان مقام معظم رهبری تأسیس شد تا به کار فیلم‌سازی مستند و سینمایی درباره دفاع مقدس بپردازد و تهیه‌ مجموعه روایت فتح را که بعد از پذیرش قطعنامه رها شده بود ادامه دهد. شهید آوینی و گروه فیلم‌برداران روایت فتح سفر به مناطق جنگی را از سر گرفتند و طی مدتی کم‌تر از یک سال کار تهیه شش برنامه از مجموعه ده‌قسمتی "شهری در آسمان" را به پایان رساندند و مقدمات تهیه‌ مجموعه‌های دیگری را درباره آبادان، سوسنگرد، هویزه و فکه تدارک دیدند. شهری در آسمان که به واقعه‌ محاصره، سقوط و بازپس‌گیری خرمشهر می‌پرداخت در ماه‌های آخر حیات زمینی شهید آوینی از تلویزیون پخش شد؛ اما برنامه وی برای تکمیل این مجموعه و ساختن مجموعه‌های دیگر با شهادتش در روز جمعه بیستم فروردین 1372 در قتلگاه فکه ناتمام ماند.
فرج‌الله سلحشور
 فرج‌الله سلحشور در سال ۱۳۳۱ ش در قزوین به دنیا آمد. او در سال ۱۳۶۱ ش با بازی در فیلم سینمایی توبه نصوح وارد سینما شد و دو سال بعد در «گورکن» علاوه بر بازیگری به چهره‌پردازی نیز پرداخت و در سال ۱۳۶۵ ش، در فیلم «پرواز در شب» ساخته رسول ملاقلی‌پور نیز به ایفای نقش پرداخت. سلحشور در سال ۱۳۶۷ ش علاوه بر بازیگری در مقام تهیه‌کنندگی «انسان و اسلحه» ساخته مجتبی راعی حضور یافت.
در سال ۱۳۷۲، فیلم «ایوب پیامبر» را با نقش‌آفرینی، نویسندگی و کارگردانی خودش ساخت و رسماً وارد فضای فیلم‌سازی شد. سلحشور که در سال‌های بعد کوشیده بود داستان‌های قرآنی را به مجموعه‌های تلویزیونی تبدیل کند در سال ۱۳۷۶، مجموعه تلویزیونی «مردان آنجلس» را ساخت و ده سال بعد در سال ۱۳۸۶ ش مجموعه تلویزیونی «یوسف پیامبر» را نویسندگی، کارگردانی و تهیه‌کنندگی کرد. وی در امور سیاسی نیز حضوری فعال داشت. گفته می‌شود که او در سال 94 بر اثر ترور بیولوژیکی به شهادت رسید.