کد درس: 3030301
هدف کلی : موفقیت انقلاب اسلامی و آینده آن در جهان​​​​​​​
عنوان جزئی:دستاوردهای انقلاب اسلامی (اسلام، عدالت، مردم‌سالاری دینی، استقلال، آزادی، جمهوری اسلامی) ​​​​​​​​​​​​​​
​​​​​​​​​​​​​​​​​​​​​​​​​​​​​​​​​​​​​​​​​مدت زمان:۱۲۰  دقیقه (۲ جلسه)
​​​​​​​​​​​​​​
ثبت گزارش

وجه بیان:
همان‌طور که در گروه ۲ اهداف حکومت اسلامی (عدالت اجتماعی، احیای اندیشه اسلامی و عدم وابستگی به قدرت‌های خارجی در هدف کلی عوامل و مبانی انقلاب اسلامی) به طور مفصل آورده شده است، انقلاب اسلامی یک نهضت، بر پایه آرمان‌های اسلامی و اخلاقی بوده و در این عنوان فراگیران با کارنامه انقلاب اسلامی بر اساس اهداف فوق آشنا می‌شوند. باید این کارنامه صادقانه با فراگیران موردبحث قرار گرفته و نقاط قوت و ضعف انقلاب اسلامی در این مسیر حدوداً ۵۰ساله منصفانه مورد نقد و بررسی قرار گیرد. ما معتقدیم که باید فرازها و فرود‌ها را شناخت؛ باید دانست که در کدام نقطه از مسیری که توسط امام راحل (ره) ترسیم شده بود ایستاده‌ایم و چقدر با مقصدی که افق جمهوری اسلامی است فاصله داریم. در این طرح درس سعی شده تا در دو جلسه کارنامه انقلاب اسلامی به شکل واقع‌بینانه و افق‌ها و الزامات مقابل انقلاب اسلامی پرداخت شود و پس از مواجهه با کارنامه انقلاب اسلامی، با امید به آینده نگاه کرد. آینده‌ای که ان‌شاءالله می‌تواند برای ما باشد .

هدف شناختی:
 با الزامات بررسی منصفانه کارنامه انقلاب اسلامی از قبیل مقایسه انقلاب اسلامی با دیگر انقلاب‌ها، اثرگذاری دشمنان خارجی بر کارنامه انقلاب اسلامی، نبود تجربه مشابه در برابر انقلاب اسلامی و... آشنا می‌شود.
 برکات حاصله از وقوع انقلاب اسلامی مانند ضمانت امنیت و تمامیت ارضی و... را می‌شناسد.
 بااهمیت دستاوردهای معنوی انقلاب اسلامی و نقش آن در ایجاد تمدن اسلامی آشنا می‌شود.
  با برخی کمبودها و کاستی‌های جمهوری اسلامی در زمینه شکوفایی تمدن اسلامی آشنا می‌شود.

هدف عاطفی:
 امید به آینده انقلاب اسلامی در وجودش نهادینه می‌شود و از فرازوفرودهای روزمره ناامید و سرخورده نمی‌شود.
 روحیه انتقادی و عاقلانه را در ضمن امیدواری حفظ می‌کند.

هدف رفتاری:
سعی می‌کند تا به نحو احسن و در حد توانش نقش خود را شکوفایی انقلاب اسلامی انجام بدهد.
در مسیر شکوفایی انقلاب اسلامی با کمی‌ها و کاستی‌ها مقابله کند.

جملات کلیدی:
امام خمینی (ره): «قرن گذشته گرچه برای ملت عزیز ما و برای اسلام و کشور مصیبت‌بار بود، لکن نهضت اسلامی ایران در اواخر این قرن، سرنوشت امت اسلام را در قرن آتی دگرگون خواهد نمود. امید واثق است که شرق در بند و خصوصاً کشورهای اسلامی، در زیر پرچم توحید به مبارزات خود برای استقلال و آزادی ادامه داده تا از چنگ غرب و شرق توطئه‌گر نجات پیدا کنند و این قرن، قرن نورانی کشورهای اسلامی باشد» (صحیفه امام، ج ۱۰، ص ۷۳)
امام خمینی (ره): «یکی از برکات این نهضت قضیه تحول روحی جامعه ما هست که من مکرر این را گفته‌ام که این تحول روحی که در ایران پیدا شده است و این نهضت توانست این تحول روحی را ایجاد کند به خواست خدای تبارک‌وتعالی، از این پیروزی که نصیب ما شده است و دست اجانب را کوتاه کردیم و دست خیانت‌کارها را، اهمیتش بیشتر است. این تحولات روحی به این زودی برای یک شخصیت هم حاصل نمی‌شود تا برسد به گروه‌ها، تا برسد به سرتاسر یک کشور» (صحیفه امام، ج ۸، ص ۱۵)
مقام معظم رهبری: «آن روز که جهان میان شرق و غرب مادّی تقسیم شده بود و کسی گمان یک نهضت بزرگ دینی را نمی‌برد، انقلاب اسلامی ایران، باقدرت و شکوه پا به میدان نهاد؛ چهارچوب‌ها را شکست کهنگی کلیشه‌ها را به رخ دنیا کشید؛ دین و دنیا را در کنار هم مطرح کرد و آغاز عصر جدیدی را اعلام نمود. طبیعی بود که سردمداران گمراهی و ستم واکنش نشان دهند، امّا این واکنش ناکام ماند. چپ و راستِ مدرنیته، از تظاهر به نشنیدن این صدای جدید و متفاوت، تا تلاش گسترده و گونه‌گون برای خفه کردن آن، هرچه کردند به اجلِ محتوم خود نزدیک‌تر شدند. اکنون باگذشت چهل جشن سالانة انقلاب و چهل دهة فجر، یکی از آن دو کانون دشمنی نابود شده و دیگری با مشکلاتی که خبر از نزدیکی احتضار می‌دهند، دست‌وپنجه نرم می‌کند! و انقلاب اسلامی با حفظ و پایبندی به شعارهای خود همچنان به‌پیش می‌رود» (بیانیه «گام دوم انقلاب» خطاب به ملت ایران مورخ ۲۲/۱۱/۱۳۹۷ به نشانی farsi.khamenei.ir/message-content?id=41673)
مقام معظم رهبری: «البتّه نسبت فساد در میان کارگزاران حکومت جمهوری اسلامی در مقایسه با بسیاری از کشورهای دیگر و بخصوص با رژیم طاغوت که سرتاپا فساد و فسادپرور بود، بسی کمتر است و بحمدالله مأموران این نظام غالباً سلامت خود را نگاه‌داشته‌اند، ولی حتّی آنچه هست غیرقابل‌قبول است. همه باید بدانند که طهارت اقتصادی شرط مشروعیّت همة مقامات حکومت جمهوری اسلامی است. همه باید از شیطانِ حرص برحذر باشند و از لقمة حرام بگریزند و از خداوند در این باره کمک بخواهند و دستگاه‌های نظارتی و دولتی باید با قاطعیّت و حسّاسیّت، از تشکیل نطفة فساد پیشگیری و با رشد آن مبارزه کنند. این مبارزه نیازمند انسان‌هایی باایمان و جهادگر، و منیع‌الطّبع با دستانی پاک و دل‌هایی نورانی است. این مبارزه بخش اثرگذاری است از تلاش همه‌جانبه‌ای که نظام جمهوری اسلامی باید در راه استقرار عدالت به کاربرد» (بیانیه «گام دوم انقلاب» خطاب به ملت ایران مورخ ۲۲/۱۱/۱۳۹۷ به نشانی farsi.khamenei.ir/message-content?id=41673)
مقام معظم رهبری: «اینجانب به جوانان عزیزی که آیندة کشور، چشم‌انتظار آن‌ها است صریحاً می‌گویم آنچه تاکنون شده با آنچه باید می‌شده و بشود، دارای فاصله‌‌ای ژرف است. در جمهوری اسلامی، دل‌های مسئولان به طور دائم باید برای رفع محرومیت‌ها بتپد و از شکاف‌های عمیق طبقاتی به‌شدت بیمناک باشد. در جمهوری اسلامی کسب ثروت نه‌تنها جرم نیست که مورد تشویق نیز هست، امّا تبعیض در توزیع منابع عمومی و میدان دادن به‌ویژه خواری و مدارا با فریب‌گران اقتصادی که همه به بی‌عدالتی می‌انجامد، به‌شدت ممنوع است؛ همچنین غفلت از قشرهای نیازمند حمایت، به هیچ رو مورد قبول نیست. این سخنان در قالب سیاست‌ها و قوانین، بارها تکرار شده است؛ ولی برای اجرای شایستة آن، چشم امید به شما جوان‌ها است؛ و اگر زمام ادارة بخش‌های گوناگون کشور به جوانان مؤمن و انقلابی و دانا و کاردان - که بحمدالله کم نیستند - سپرده شود، این امید برآورده خواهد شد؛ ان‌شاءالله» (بیانیه «گام دوم انقلاب» خطاب به ملت ایران مورخ ۲۲/۱۱/۱۳۹۷ به نشانی farsi.khamenei.ir/message-content?id=41673)

کلیدواژه:
کارنامه انقلاب اسلامی - موفقیت انقلاب اسلامی - آینده انقلاب اسلامی - بیانیه گام دوم

سؤالاتی که ارائه این عنوان به آن‌ها پاسخ می‌دهد:        
بررسی منصفانه کارنامه انقلاب اسلامی موید درنظرگرفتن چه عواملی است؟
وقوع انقلاب اسلامی حامل چه برکاتی بوده است؟
انقلاب اسلامی چه جایگاهی در ایجاد تمدن اسلامی دارد؟
چه کمبود و کاستی‌هایی در مسیر شکوفایی تمدن اسلامی قرار دارند؟


اهـــداف درس

ورود به بحث:
مطالعه بخش زنگ دوم از کتاب دکل؛ مستند داستانی گام دوم انقلاب اسلامی
پیش‌مطالعه کتاب نعمت جمهوری اسلامی از محمدصادق شهبازی توسط شخص مربی
مطالعه گزینشی درس پنجم کتاب از انقلاب اسلامی تا تمدن اسلامی به صلاحدید شخص مربی
پخش نماهنگ‌هایی مانند «و اکنون گام دوم»، «شما جوان‌های انقلاب»، «سرگذشت چهل‌ساله» و... به صلاحدید مربی و فراخور فضای جلسه تربیتی
زمان و مکان پیشنهادی:
بازدید از موزه‌ها و اماکنی (مانند پژوهشگاه رویان، نمایشگاه دستاوردهای صنایع دفاعی و...) که تبیین‌کننده دستاوردهای انقلاب اسلامی باشد
ایام روز جمهوری اسلامی


روش های درس

​​منابـع پیشنهادی

توضیحات سودمنـد


در ۲۲ بهمن ۱۳۹۷ بود که مقام معظم رهبری بیانیه‌ای مهم با عنوان «گام دوم انقلاب» خطاب به مردم منتشر کردند که در آن با بررسی کارنامه انقلاب اسلامی در عمر ۴۰ساله خود توصیه¬هایی برای حرکت روبه‌جلوی این نهضت داشته‌اند. در ادامه سعی شده تا به‌صورت اجمالی مهم‌ترین محورهای موجود در بیانیه گام دوم مورد بررسی قرار گیرد . علاقه‌مندان به دانلود و مطالعه نسخه کامل این بیانیه می‌توانند به رمزینه دسترسی سریع  موجود در انتهای این بخش مراجعه کنند.
•    محور اول: سرگذشت ۴۰ساله انقلاب اسلامی
1)    اساساً همه عوامل و مسائل از آغاز عمر انقلاب اسلامی علیه ما بوده است.
2)    تقابل دوگانه «اسلام و استکبار» پدیده معاصر جهان معاصر شد.
3)    عظمت پیشرفت‌های انقلاب اسلامی زمانی دیده می‌شود که با مدت‌های مشابه در انقلاب‌های بزرگی چون فرانسه، شوروی و هند مقایسه شود.
4)    ترکیب جمهوریت و اسلامیت نخستین درخشش انقلاب بود.
5)    هیچ تجربه‌ای در برابر ما وجود نداشت.
•    محور دوم: برکات انقلاب اسلامی
1)    امنیت و تمامیت ارضی را ضمانت کرد.
2)    کفه عدالت را در تقسیم امکانات عمومی کشور سنگین کرد.
3)    موتور پیشران کشور در عرصه علم، فناوری و زیرساخت شد.
4)    مشارکت مردمی را در «مسائل سیاسی»، «حضور در صحنه‌های ملی» و «استکبارستیزی» به اوج رسانید.
5)    عیار معنویت و اخلاق را در فضایل عمومی جامعه افزایش داد.
6)    ایستادگی در برابر مستکبران روزبه‌روز بیشتر شد.
7)    بینش سیاسی آحاد مردم را ارتقا داد.
•    محور سوم: تفاوت چالش‌های دیروز و امروز انقلاب با مستکبران
1)    چالش‌های دیروز بر سر کوتاه‌کردن دست عمال بیگانه یا تعطیلی سفارت رژیم صهیونیستی یا رسواکردن لانه جاسوسی بود؛ امروز چالش بر سر حضور ایران در مرزهای رژیم صهیونیستی و برچیدن نفوذ آمریکا از منطقه و حمایت از مجاهدان فلسطینی و دفاع از حزب‌الله و مقاومت است.
2)    مشکل غرب جلوگیری از خرید تسلیحات ابتدایی برای ایران بود، امروز مشکل او جلوگیری از انتقال سلاح‌های پیشرفته ایرانی به نیروهای مقاومت است.
3)    آن روز گمان آمریکایی‌ها آن بود که با چند خودفروخته یا با چند هواپیما و بالگرد خواهد توانست بر نظام اسلامی فائق آید، امروز برای مقابله، خود را محتاج یک ائتلاف بزرگ از ده‌ها دولت معاند یا مرعوب می‌بیند.
•    محور چهارم: ظرفیت‌های مهم کشور برای گام دوم انقلاب
بخش اول: نیروی انسانی مستعد و کارآمد
1)    ۳۶ میلیون نفر در سنین میانه ۱۵ تا ۴۰ سالگی
2)    رتبه دوم جهان در دانش‌آموختگان علوم مهندسی
3)    حدود ۱۴ میلیون نفر دارای تحصیلات عالی
4)    وجود جوانان محقق مشغول به آفرینش‌های علمی و فرهنگی صنعتی و...
5)    وجود انبوه جوانان باروحیه انقلابی و آماده تلاش جهادی
   بخش دوم: فرصت‌های مادی کشور
1)    ۷ درصد ذخایر معدنی جهان با وجود یک درصد جمعیت جهان
2)    بازار بزرگ منطقه‌ای (۱۵ همسایه با ۶۰۰ میلیون جمعیت)
3)    حاصلخیزی زمین با محصولات کشاورزی و باغی
4)    منابع عظیم زیرزمینی
5)    موقعیت استثنایی جغرافیایی
6)    بازار بزرگ ملی و اقتصاد بزرگ
7)    سواحل دریایی طولانی
•    محور پنجم: توصیه‌هایی برای ایجاد تمدن نوین اسلامی و آمادگی برای طلوع خورشید ولایت عظمی (ارواحنافداه)
    بخش اول: در زمینه علم و پژوهش
1)    دانش وسیله عزت و قدرت یک کشور است
2)    هنوز از قله‌های دانش جهان بسیار عقبیم؛ باید به قله‌ها دست یابیم
3)    با شتاب پیش می‌رویم؛ ولی این شتاب باید سال‌ها با شدت بالا ادامه یابد تا آن عقب‌ماندگی جبران شود
4)    این راه بااحساس مسئولیت بیشتر و همچون یک جهاد در پیش گیرد
5)    به سوءاستفاده از دانش مانند آنچه غرب کرد، توصیه نمی¬کنیم
    بخش دوم: در زمینه عدالت و مبارزه با فساد
1)    عدالت و مبارزه با فساد، لازم و ملزوم یکدیگرند
2)    آنچه تاکنون شده با آنچه باید می‌شده و بشود، دارای فاصله‌ای ژرف است
3)    دستگاهی کارآمد با نگاهی تیزبین و رفتاری قاطع در قوای سه‌گانه حضور دائم داشته باشد و به معنای واقعی با فساد مبارزه کند
4)    نسبت فساد در میان کارگزاران جمهوری اسلامی در مقایسه با بسیاری از حکومت‌ها بسی کمتر است، ولی حتی آنچه هست غیرقابل‌قبول است
5)    کسب ثروت مورد تشویق است، اما تبعیض در توزیع منابع عمومی و ویژه خواری و مدارا با فریب‌گران اقتصادی به‌شدت ممنوع است
6)    دل‌های مسئولان به‌طوری دائم باید برای رفع محرومیت‌ها بتپد
7)    غفلت از قشرهای نیازمند حمایت مورد قبول نیست
    بخش سوم: معنویت و اخلاق
1)    وجود معنویت و اخلاق، محیط زندگی را حتی با کمبودهای مادی، بهشت می‌سازد و نبود آن حتی با برخورداری مادی جهنم می‌آفریند
2)    معنویت یعنی برجسته‌کردن ارزش‌های معنوی از قبیل اخلاص، ایثار، توکل، ایمان در خود و جامعه
3)    اخلاق یعنی رعایت فضیلت‌هایی چون خیرخواهی، گذشت، کمک به نیازمند، راست‌گویی، شجاعت، تواضع، اعتمادبه‌نفس و...
4)    حکومت‌ها برای رشد معنویت و اخلاق در جامعه باید منش و رفتار اخلاقی و معنوی داشته باشند
5)    حکومت‌ها برای رشد معنویت و اخلاق در جامعه باید زمینه را برای رواج آن در جامعه فراهم کنند
6)    حکومت‌ها برای رشد معنویت و اخلاق در جامعه باید با کانون‌های ضد معنویت و اخلاق، به شیوه معقول بستیزند
7)    حکومت‌ها برای رشد معنویت و اخلاق در جامعه باید با ابزارهای رسانه‌ای، برخورد هوشمندانه و مسئولانه کنند
8)    حکومت‌ها برای رشد معنویت و اخلاق در جامعه باید به نهادهای اجتماعی در این باره کمک برسانند
   بخش چهارم: عزت ملی و روابط خارجی
1)    تحرک جدید نهضت بیداری اسلامی بر اساس الگوی مقاومت در برابر سلطه آمریکا و صهیونیسم
2)    شکست سیاست‌های آمریکا در منطقه غرب آسیا و زمین‌گیر شدن همکاران خائن آن‌ها در منطقه
3)    گسترش حضور قدرتمندانه سیاسی جمهوری اسلامی در غرب آسیا و بازتاب وسیع آن در سراسر جهان سلطه
4)    دولت جمهوری اسلامی باید عزت کشور و ملت خود را در نظر داشته باشد
5)    دولت جمهوری اسلامی باید از ارزش‌های انقلابی و ملی یک گام هم عقب‌نشینی نکند
6)    دولت جمهوری اسلامی باید توجه داشته باشد که درمورد آمریکا، حل هیچ مشکلی متصوری نیست و مذاکره با آن جز زیان مادی و معنوی نخواهد داشت
7)    دولت جمهوری اسلامی باید حکیمانه و مصلحت‌جویانه از مواضع انقلابی، مشکلات قابل‌حل خود را با آنان حل کند
8)    دولت جمهوری اسلامی باید مرزبندی خود را با آمریکا و تعدادی از دولت‌های اروپایی بادقت حفظ کند
9)    دولت جمهوری اسلامی باید از تهدیدهای دشمنان نهراسد
    بخش چهارم: اقتصاد
اقتصاد، هدف جامعه اسلامی نیست؛ اما وسیله‌ای است که بدون آن نمی‌توان به هدف‌ها رسید.
یک: چالش‌های اقتصادی کشور:
    الف) چالش‌های بیرونی که عبارت‌اند از تحریم و وسوسه‌های دشمن
    ب) چالش‌های درونی که عبارت‌اند از عیوب ساختاری و ضعف‌های مدیریتی که مهم‌ترین عیوب ساختاری عبارت‌اند از:
    ۱) وابستگی اقتصاد به نفت
    ۲) عدم ثبات سیاست‌های اجرایی اقتصاد
    ۳) دولتی بودن بخش‌هایی که در حیطه وظایف دولت نیست
    ۴) وجود هزینه‌های زائد و مسرفانه در بخش‌هایی از دستگاه‌های دولتی
    ۵) استفاده از اندک ظرفیت‌های نیروی انسانی کشور
    ۶) نگاه به خارج و نه به توان و ظرفیت داخلی
    ۷) بودجه‌بندی معیوب و نامتوازن
    دو: مهم‌تریم راه‌حل‌ها:
1)    درون‌زایی اقتصاد کشور
2)    مولد و دانش‌بنیان‌شدن
3)    سپردن کار به دست یک مجموعه جوان و دانا و مؤمن و مسلط بر دانسته‌های اقتصادی
4)    مردمی‌کردن اقتصاد و تصدی‌گری نکردن دولت
5)    برون‌گرایی با استفاده از ظرفیت‌ها
بخش پنجم: استقلال و آزادی
استقلال ملی به معنای آزادی ملت از زورگویی سلطه‌گران جهان است؛ ولی نباید به معنی زندانی کردن سیاست و اقتصاد در میان مرزهای خود باشد. آزادی اجتماعی به معنای حق تصمیم‌گیری و عمل‌کردن و اندیشیدن برای افراد جامعه است؛ ولی نباید در تقابل با اخلاق و قانون و ارزش‌های الهی و حقوق عمومی باشد.
o    بخش ششم: سبک زندگی
تلاش غرب در ترویج سبک زندگی غربی، زیان‌های بی‌جبرانی به کشور و ملت زده است؛ مقابله با آن، جهادی همه‌جانبه و هوشمندانه می‌طلبد که چشم امید در آن به جوان‌ها است.