کد درس: 2030501
هدف کلی: هشت سال دفاع مقدس
عنوان جزئی: داستان‌هایی از رشادت و شهادت‌طلبی رزمندگان اسلام (فرماندهان)
مدت‌زمان: 60 دقیقه
هدف کلی: هشت سال دفاع مقدس
عنوان جزئی: داستان‌هایی از رشادت و شهادت‌طلبی رزمندگان اسلام (فرماندهان)
مدت‌زمان: 60 دقیقه
ثبت گزارش
وجه بیان:
یکی از راه‌های شناخت صحیح آرمان‌های انقلاب اسلامی آشنایی با دفاع مقدس به‌منزله یکی از اصلی‌ترین جلوه‌های انقلاب اسلامی است تا فراگیر به‌واسطه آشنایی و الگوگیری از رزمنده‌های دفاع مقدس با ارزش‌هایی همچون ایثار و فداکاری، شهادت‌طلبی، جهاد، تلاش و پشتکار و... آشنا شود؛ برای این منظور یکی از موضوعات ورود به بحث، فرماندهان شهید دفاع مقدس هستند که به‌عنوان الگوهای دست‌یافتنی برای نسل نوجوان و پرورش‌یافتگان ممتاز انقلاب اسلامی تبیین می‌شوند.
هدف شناختی:
با مفهوم رهبری به‌جای ریاست در شیوه فرماندهی فرماندهان زمان جنگ آشنا می‌شود.
در تفاوت بین فرماندهان دفاع مقدس با سایر فرماندهان نظامی دنیا متوجه پیشرو بودن و عمل‌گرایی فرماندهان ما می‌شود.
با مفهوم جهاد اکبر و عرصه مبارزه با نفس آشنا شده و متوجه می‌شود که فرماندهان ما پیش از مبارزه در دفاع مقدس با نفس خویش مبارزه کرده و پیروز شده‌اند.
با شهدا به‌عنوان شخصیت‌های تمام‌عیاری آشنا می‌شود که در همه جوانب زندگی خود حدود الهی را رعایت کرده‌اند و از هر نظر الگو و اسوه هستند چه در زندگی شخصی، چه در رعایت حقوق دیگران و حق‌الناس، چه در عرصه جنگ و فرماندهی و... .
هدف عاطفی:
به شهدا و شهادت عشق می‌ورزد.
به کشور خود به‌واسطه حفظ تمامیت و استقلال کشور در جنگ و وجود چنین انسان‌های ممتازی احساس غرور و افتخار می‌کند.
شور درونی فراگیر برای دفاع از آرمان‌های انقلاب اسلامی برانگیخته می‌شود.
هدف رفتاری:
از شهدا در زندگی خود الگوگیری می‌کند.
پیرو فرهنگ جبهه و سبک زندگی و روح حاکم بر آن، مطالعه می‌کند.
از آرمان‌های انقلاب اسلامی و مبانی دفاع مقدس دفاع می‌کند.
روحیه ایثار و تلاش و پشتکار در وی تقویت می‌شود.
برای زندگی هدفمند و تلاش برای اثرگذاری در محیط پیرامون خود تلاش و برنامه‌ریزی می‌کند.
تقویت روحیه ایثار و افزایش همت، تلاش و پشتکار و در یک کلام بسیجی‌وار زندگی می‌کند.
جملات کلیدی:
امام صادق (ع): «رجالٌ یناموُن اللَّیلَ، لَهُم دویٌ فی صلاتِهم کَدَوِی ِ النَّحل ِ، یَبیتونَ قیاماً علی اطرافِهِم و یُصبِِحونَعلی خُیولهم، رُهبانٌ بِاللَّیل ِ، لُیوثٌ بالنَّهار...؛ آنان شب زنده دارند، در نمازشان زمزمه ای دارند همچون صدای زنبوران در کندوها، شب ها به عبادت می ایستند و روزها سوار بر اسب ها (دنبال جهاد و تلاش)اند، زاهدان شب اند و شیران روز». (بحارالانوار ج 52، ص 308)
امام خمینی (ره): «جـنـگ مـا جـنـگ حق و باطل بود و تمام‌شدنی نیست». (صحیفه امام جلد ۲۱ ص ۲۸۴)
امام خمینی (ره): «شهدا در قهقهه مستانه‌شان و در شادی وصولشان “عند ربهم یرزقون” اند». (صحیفه امام، ج 21، ص 147)
شهدا، الگو و اسوه هستند (امام و آقا)
مقام معظم رهبری: «رزمندگان هم خردمندی و تدبیر داشتند، هم دلیری و شجاعت داشتند، فداکاری و عبادت هم داشتند. روز به معنای واقعی کلمه شیر غرنده میدان و شب به معنای واقعی کلمه زاهد و عابد و تضرع کننده و عبادت‌گر». (عکس نوشت شیران روز، عابدان شب مورخ 19/12/1396 به آدرس https://farsi.khamenei.ir/photo-album?id=39174)
مقام معظم رهبری: «از حسین فهمیده و بهنام محمّدی و محسن حججی و ابراهیم هادی از این چهره‌ها بگیرید تا شهدای هسته‌ای؛ شهدای هسته‌ای هم بسیجی‌اند. همت، باکری، زین‌الدین، صیاد، بله صیاد ارتشی است اما بسیجی بود، بابایی ارتشی بود اما بسیجی بود. حسین خرازی و اینها سپاهی بودند اما بسیجی بودند. تا چمران و آوینی و کاظمی و کاظمی آشتیانی که سلول‌های بنیادی را برای ما به ارمغان آورد برای کشور همان‌قدر بسیجی است که صدها چهره نام‌آور دیگر؛ من می‌خواهم بگویم که عزیزان من اینها الگو هستند، جوان در همه جای دنیا به الگو نیاز دارد، اینها الگوی جوان‌ها هستند، این الگوها را زنده کنید اینها را بازآفرینی کنید». (در دیدار بسیجیان مورخ 06/09/1398 به آدرس farsi.khamenei.ir/newspart-index?id=44267&nt=2&year=1398&tid=1330)
کلیدواژه:
دفاع مقدس ▪ شهید ▪ جنگ هشت‌ساله ▪ خاطرات جبهه ▪ فرماندهان جنگ هشت‌ساله ▪ شهید حسن باقری ▪ شهید مهدی باکری ▪ شهید عباس بابایی ▪ شهید محمدابراهیم همت ▪ شهید مصطفی چمران ▪ شهید علی صیاد شیرازی
سؤالاتی که ارائه این عنوان به آنها پاسخ می‌دهد:
نقش فرماندهان در اداره جنگ چه بود؟
تفاوت فرماندهان نظامی ما با سایر فرماندهان نظامی دنیا در چیست؟
جهاد واقعی چیست و نسبت جهاد اکبر و اصغر به یکدیگر؟
شهدا از چه جهاتی الگو هستند و راه و رسم شهیدان در زندگی چگونه بود است؟ (از رعایت حق‌الناس تا ...)
اهـــداف درس
ورود به بحث:
پرسش درباره سؤالات کلیدی طرح درس
مطالعه کتاب‌های معرفی شهدا (به فراخور موضوع)
شروع بحث از طریق آیات مربوط به شهادت و شهدا در قرآن ورود به بحث از طریق اسامی فرماندهانی که سرشناس هستند ورود به بحث از طریق خاطرات دفاع مقدس ورود به بحث از طریق اردوی راهیان نور
زمان و مکان پیشنهادی:
مربیان عزیز می‌توانند زمان‌ها (اعیاد، وفیات و مناسبت‌های ملی) و مکان‌های خاصی (مانند حرم‌های ائمه و امامزادگان، گلزار شهدا و ...) را با توجه به محتوای درس، غیر از فضای همیشگی جلسه در نظر بگیرند.
تاریخ شهادت شهدای مطرح
هفته دفاع مقدس
بازه زمانی راهیان نور
دهه فجر انقلاب اسلامی
گلزارهای شهدا (مخصوصاً بر سر مزار شهدایی که در زیر ذکر شده‌اند)
مناطق جنگی و اردوی راهیان نور
باغ‌موزه دفاع مقدس
روش های درس
توضیحات سودمنـد
برای راحتی ورود به بحث و همچنین باز گذاشتن مسیر فراگیران در ارتباط‌گیری با شهدا چندین شهید مطرح در ذیل به‌صورت مختصر معرفی می‌شوند و در قسمت منابع برای هرکدام مأخذ مناسبی برای کسب اطلاعات دقیق‌تر و آشنایی عمیق‌تر در نظر گرفته شده است.
نقطه عطف در مورد این شهیدان عزیز و سایر شهدای فرمانده در کلام حضرت آقا این است که همه آنها بسیجی بودند؛ یعنی مرام و مسلک آنها کاملاً بسیجی‌وار بود ولو در ارتش یا سپاه خدمت کرده باشند و در هر جایگاهی بوده باشند.
شهید عباس بابایی
از شهدای ارتش که در زمان جنگ مسئولیت‌های فرماندهی پایگاه هشتم هوایی اصفهان و معاونت عملیات نیروی هوایی را بر عهده داشت. شهید بابایی دوره خلبانی خود را در کشور آمریکا گذرانده بود وی از ابتدای انقلاب برای پاک‌سازی بدنه ارتش و تشکیل یک ارتش انقلابی تلاش کرد. در دوران فرماندهی پایگاه هشتم هوایی شهید بابایی نقش پررنگی در خدمت‌رسانی به مردم مستضعف آن منطقه ایفا کرد که موجب تقویت خط سازندگی انقلاب اسلامی و همچنین مردمی‌تر شدن بدنه ارتش شد وی همچنین با تلاش شبانه‌روزی نقش اساسی در تقویت نیروی هوایی ارتش داشت. سرانجام شهید بابایی در 15 مرداد سال 66 هنگام بازگشت از عملیات هوایی هدف گلوله پدافند هوایی قرار گرفت و به شهادت رسید.
شهید بابایی در بیانات مقام معظم رهبری: «این شهید عزیزمان انسانی مؤمن و متقی و سربازی عاشق و فداکار بود و در طول این چند سالی که من ایشان را می‌شناختم، همیشه بر همین خصوصیات ثابت و پابرجا بود» (بیانات در دیدار مسئولان عقیدتی، سیاسی نیروی انتظامی مورخ 23/10/1383 به آدرس https://farsi.khamenei.ir/speech-content?id=3268 ،مجله دیدار با آشنا، ش26، ص37، خبرگزاری فارس).
شهید صیاد شیرازی
شهید صیاد شیرازی از شهدای ارتش که در زمان جنگ مسئولیت فرماندهی نیروی زمینی ارتش را بر عهده داشت و بعد از جنگ در سال 78 به دست منافقین جلوی منزل ترور شد و به شهادت رسید. شهید صیاد دوره هواسنجی بالستیک خود را در آمریکا گذراند و نفر اول دوره انتخاب شد وی از ابتدای انقلاب برای پاک‌سازی بدنه ارتش و تشکیل یک ارتش انقلابی تلاش کرد. وی در قائله کردستان در ابتدای پیروزی انقلاب نقش اساسی ایفا کرد و به علت تضاد فکری با بنی‌صدرِ خائن از سِمت فرماندهی غرب کشور عزل شد و در نهایت بعد از عزل بنی‌صدر با حکم امام به سمت فرماندهی نیروی زمینی ارتش منصوب شد و در 8 سال دفاع مقدس نقش مهمی ایفا کرد. شهید صیاد همواره در جهت اتحاد نیروهای مسلح تلاش می‌نمود و بعد از جنگ نیز در سمت‌های مختلفی به کار خود ادامه داد و در جهت تبیین معارف جنگ و تقویت نیروهای مسلح در سمت جانشینی ریاست کل نیروهای مسلح تلاش کرد. در نهایت در تاریخ 21 فروردین‌ماه 78 جلوی درب منزل توسط منافقین ترور شد و به شهادت رسید.
شهید صیاد شیرازی در بیانات مقام معظم رهبری: «این‌که شما می‌بینید یک ملت، بزرگش، کوچکش، زن و مردش، جوانش، پیرش، امروزی‌اش، دیروزی‌اش، برای ابراز احترام به پیکر این شهید یک اجتماع عظیم را به وجود می‌آورند که جزو تشییع‌های کم‌نظیر در دوران انقلاب بود، به خاطر همین اخلاص و همین صفا است. خدای متعال دل‌ها را متوجه می‌کند. ما این را لازم داریم و الحمد لله امروز هم افراد این‌گونه داریم». (بیانات در دیدار جمعی از فرماندهان و پرسنل ارتش مورخ 25/01/1378 به آدرس https://farsi.khamenei.ir/speech-content?id=2941)
شهید محمدابراهیم همت
شهید همت قبل از انقلاب به‌عنوان معلم فعالیت می‌کرد و در اعتراضات و تحرکات انقلابی نقش فعال داشت و بلافاصله بعد از انقلاب به کمک برادران و دوستان خود سپاه شهرضا را راه‌اندازی کرد و در غائله کردستان نیز نقش ایفا کرد. با شروع جنگ راهی جنوب کشور شد و به کمک جاویدالاثر حاج احمد متوسلیان و به دستور امام تیپ محمد رسول‌الله (ص) را پایه‌گذاری کردند. مدت‌زمان کوتاهی را در لبنان در مقابل رژیم اشغالگر به سر کرد و تا قبل از شهادت نیز فرماندهی لشکر 27 محمد رسول‌الله (ص) را بر عهده داشت و سرانجام در سال 62 در جزیره مجنون سر از پیکر پاکش جدا شده و به شهادت رسید.
شهید همت در بیانات مقام معظم رهبری: «شهید همت واقعاً اسطوره است یا شهید خرازی که یک اسطوره است، جوان‌های معمولی بودند؛ جنگ اینها را تبدیل کرد به این شخصیت‌های برجسته و بزرگ و حقیقتاً ماندگار». (بیانات در دیدار نوجوانان و جوانان شرکت‌کننده در کاروان‌های راهیان نور مورخ 19/12/1396 به آدرس https://farsi.khamenei.ir/speech-content?id=39173)
شهید حسن باقری
شهید غلامحسین افشردی با نام مستعار حسن باقری یکی از جوان‌ترین فرماندهان عالی‌رتبه زمان جنگ بود. ایشان سال 59 به عضویت واحد اطلاعات سپاه در آمد و با شروع جنگ راهی جبهه شد و به‌واسطه لیاقت و ویژگی‌های منحصربه‌فرد خود در ردیف فرماندهان سپاه پاسداران انقلاب اسلامی قرار گرفت. نبوغ او در جنگ به‌واسطه استراتژی‌ها و ابتکارات مخصوصاً در بخش اطلاعات عملیات کمک بزرگی برای نیروهای اسلام بود. آخرین مسئولیت وی در جنگ تا قبل از شهادت جانشینی فرماندهی یگان زمینی سپاه بود و در نهایت در سال 61 در یک عملیات شناسایی به فیض شهادت نائل آمد.
مورد شهید باقری در بیانات مقام معظم رهبری: «این مسیر حرکت از یک سرباز صفر به یک استراتژیست نظامی، یک حرکت بیست‌ساله، بیست‌وپنج‌ساله است؛ این جوان در ظرف دو سال این حرکت را کرده است! اینها معجزه انقلاب است». (بیانات در دیدار اعضای ستاد برگزاری بزرگداشت سرداران و ده هزار شهید استان مازندران مورخ 25/09/1392 به آدرس https://farsi.khamenei.ir/speech-content?id=24859)
شهید مهدی باکری
شهید باکری پیش از انقلاب به‌واسطه شهادت برادرش علی باکری وارد جریانات سیاسی شد. در دانشگاه تبریز در رشته مهندسی مکانیک مشغول تحصیل شد. بعد از انقلاب به عضویت سپاه ارومیه در آمد و پس از آن بنا به‌ضرورت دادستان دادگاه انقلاب ارومیه شد. هم‌زمان با خدمت در سپاه 9 ماه به‌عنوان شهردار ارومیه به مردم این استان خدمت کرد و به‌عنوان فرمانده عملیات سپاه ارومیه نقش مؤثری را در آن منطقه ایفا کرد و با شروع جنگ راهی مناطق عملیاتی شد و سرانجام در عملیات بدر سال 63 به فیض شهادت نائل آمد.
شهید باکری در بیانات مقام معظم رهبری: «شهید باکری در آغاز جنگ یک جوان دانشجو است که تازه فارغ‌التحصیل شده؛ شما نگاه کنید در عملیات بیت‌المقدس، در عملیات خیبر، قبل از آن در عملیات فتح‌المبین، این جوان یک فرمانده زبده نظامی است که می‌تواند یک لشکر را، در بعضی جاها یک قرارگاه را حرکت بدهد و هدایت بکند و کار کند. اینها معجزه انقلاب است». (بیانات در دیدار اعضای ستاد برگزاری بزرگداشت سرداران و ده هزار شهید استان مازندران مورخ 25/09/1392 به آدرس https://farsi.khamenei.ir/speech-content?id=24859)
شهید مصطفی چمران
امام خمینی در مورد شهید چمران: «تعلیم بگیرید از این حوادثی که در دنیا واقع می‌شود. شماها چند سال دیگر نیستید در این عالم، چمران هم نیست؛ چمران با عزت و عظمت و با تعهد به اسلام جان خودش را فدا کرد و در این دنیا شرف را بیمه کرد و در آن دنیا هم رحمت خدا را بیمه کرد؛ ما و شما خواهیم رفت. مثل چمران بمیرید». (صحیفه امام خمینی، ج 14، ص 491)
موسسـه‌ی فرهنگی مهتدیــن فعالیــت‌های خــود را در راستـای ارتقای سطح فرهنــگ و تربیـــت جامعه به کار گرفتـه اســت.
شماره‌ی تمــاس: 02122440973
