وجه بیان:
از آنجا که در ادبیات دینی دوستی با خدا در اوج دوستیها است لذا به دنبال آن دوستی، دوستی پیامبر اکرم(ص) و اهلبیت(ع) و به تبع آن دوستی با مؤمنین شکل میگیرد. پس دوستی انسان با مؤمنین در دورههای مختلف زندگی ذیل مفهوم تولی و تبری تعریف خواهد شد.
از مهمترین ملاکهای عاقبتبهخیری یا عاقبت به شری، دوست و همراه است و تأثیر بسیار عمیق دوست تا آنجایی است که برخی از احادیث راه شناخت هر فرد را در شناختن دوستان آن فرد میدانند چراکه رنگ گرفتن از دوست موضوعی است که نمیتوان آن را تعدیل کرد.
باید توجه داشت که اگر عواطف دوستانه بر منطق غلبه پیدا کند و اگر آن دوست از دوستان شیطانی باشد، آثار بد و نتیجههایی زیانبار خواهد داشت.
در این جلسه شرح و بسط ملاکهای دوستی با خوبان بیان میگردد.
هدف شناختی:
بهترین نوع دوستی را دوستی بر پایه توحید میداند.
اهمیت دوست خوب را در سرنوشت و عاقبتبهخیری خود میفهمد.
با ویژگیهای دوست خوب آشنا میشود
هدف عاطفی:
علاقهمند به بهرهگیری از ویژگیهای دوستان خوب میشود.
نسبت به دوستیهای درون جلسه علاقهمندتر میشود.
هدف رفتاری:
در ملاکهای خود در خصوص انتخاب دوست تجدیدنظر میکند.
جملات کلیدی:
قرآن کریم: «صِبْغَۀَ اللَّهِ وَمَنْ أَحْسَنُ مِنَ اللَّهِ صِبْغَۀً وَ نَحْنُ لَهُ عَابِدُونَ؛ رنگ خدایی (بپذیرید! رنگ ایمان و توحید و اسلام؛) و چه رنگی از رنگ خدایی بهتر است؟! و ما تنها او را عبادت میکنیم» (بقره - 138).
امام علی (ع) : « خلیل المرء دلیل عقله و کلامه برهان فضله؛ دوست هرکس راهنمای عقل اوست و سخن او دلیل فضل او» (غرر الحکم، ج 1، ص 399، ش 51).
امام حسن (ع) : «مَن أَحَبَّکَ نَهاکَ وَمَن أَبغَضَکَ أَغراکَ؛ دوست واقعی تو کسی است که تو را از بدی ها باز دارد و دشمنت کسی است که تو را به بدیها و شرارت تحریک کند» (بحار الأنوار، 78 / 91 / 95).
کلیدواژه:
دوستی با خوبان ▪ دوست خوب ▪ همنشین خوب
سؤالاتی که ارائه این عنوان به آنها پاسخ میدهد
بهترین نوع دوستی کدام است؟
دوست خوب چه نقشی در سرنوشت افراد ایفا میکند؟
دوست خوب چه ویژگیهایی دارد؟
اهـــداف درس
ورود به بحث:
پرسش درباره سؤالات کلیدی طرح درس
زمان و مکان پیشنهادی:
مربیان عزیز میتوانند زمانها (اعیاد، وفیات و مناسبتهای ملی) و مکانهای خاصی (مانند حرمهای ائمه و امامزادگان، گلزار شهدا و ...) را با توجه به محتوای درس، غیر از فضای همیشگی جلسه در نظر بگیرند.
دوران ابتدایی تشکیل جلسه
روش های درس
منابـع پیشنهادی
توضیحات سودمنـد
برخی از این فواید دوستی با خوبان عبارتاند از:
الف) رفع نیازها و مشکلات
انسان موجودی است اجتماعی که نمیتواند جدای از دیگران زندگی کرده و یا تمام نیازهای خود را برطرف نماید. از طرفی در زندگی همه انسانها سختی و مشکل هست. یکی از راههای از بین بردن این سختیها و مشکلات، دوستی و ارتباط با دیگران است.
امام علی (ع) فرمود: «عَلَیْکُمْ بِالْإِخْوَانِ فَإِنَّهُمْ عُدَّةٌ فِی الدُّنْیَا وَ الْآخِرَةِ أَ لَا تَسْمَعُونَ إِلَى قَوْلِهِ تَعَالَى فَما لَنا مِنْ شافِعِینَ وَ لا صَدِیقٍ حَمِیمٍ؛ بر شما باد به انتخاب دوست که آنان ذخایر دنیا و آخرت هستند. مگر نشنیدهاید خداوند از زبان دوزخیان در قرآن میفرماید: (در این روز سخت، نه شفیعانی داریم، نه دوست خوبی که در کارمان همت گمارد)» (مستدرک الوسائل ج۸ ص۳۲۳).
ب) دوری از تنهایی
انسان تا به تنهایی، خو کند، تنها میماند، اما چون دوستی را برگزیند، (جمعیت) میشود.
قطره دریاست، اگر با دریاست ■ ورنه او قطره و دریا دریاست
ج) رشد و ترقی انسان
یک دوست خوب بهترین یاور و راهنما و مشوق برای رشد و پیشرفت در زندگی انسان است. این پیشرفت میتواند در زمینههای مختلف دینی، علمی، اجتماعی و... باشد.
د) کاهش غمها و ناراحتیها
زندگی جادهای است که گاهی هموار و گاه ناهموار است. انسان بااراده، برای رسیدن به اهداف خویش نشان خواهد داد که هیچگاه ناراحتیها و غصهها، او را از رسیدن به مقصود بازنمیدارد. از جمله عواملی که میتواند ناراحتی و غم و اندوه را کاهش دهد، وجود دوستان وفادار و غمخوار است و این کلام علی (ع)است که میفرماید: «اَلْإِخْوَانُ جَلَاءُ الْهُمُومِ وَ الْأَحْزَان؛ برادران، زنگار نگرانی و اندوه را از دل میزدایند» (غرر الحکم، 2119)
ه) بهره مادی و معنوی
وجود یک یا چند نفر دوست یکرنگ و باوفا علاوه بر آن که نیاز روحی انسان به یار و غمگسار را برمیآورد و موجب سرور و آرامش ما میگردد، در انجام کارهای مشکل و رویدادهای تلخ و ناگوار زندگی نیز به انسان کمک میکند.
بدون شک مشکلاتی مانند یافتن شغل آبرومند، تهیه مسکن مناسب، سختیهای زمان سوگ و ماتم، گرفتاریهای مالی و... با مساعدت دوستان دلسوز و خیراندیش زودتر مرتفع میشوند و یک دوست باوفا میتواند تکیهگاه خوبی در زندگی انسان باشد که با هیچچیز دیگری قابل مقایسه نیست.
احادیثی دیگر در خصوص دوستی و کیفیت آن
امام علی (ع) : «لَا یَکُونُ الصَّدِیقُ صَدِیقاً حَتَّى یَحْفَظَ أَخَاهُ فِی ثَلَاثٍ فِی نَکْبَتِهِ وَ غَیْبَتِهِ وَ وَفَاتِه؛ دوست اگر در سه مورد دوستش را حمایت نکند دوست نیست: 1. در شدت و گرفتارى او؛ 2. در غیبت وى؛ 3. پس از مرگش»(نهجالبلاغه، حکمت 134).
مولا علی (ع) : «دوستی کسانی که به خاطر خدا دوست هستند ادامه پیدا میکند. چون عامل آن دوستی، دائمی است (ولی) دوستی برادرانی که به خاطر دنیا دوست شدهاند بریده میشود، زیرا عوامل آن دوستیها زود از بین میرود» (غررالحکم، ج ۲ ، ح ۱۷۹۵).
امام صادق (ع): «هر زمان امیر مؤمنان علی (ع) به منبر میرفت، میفرمود: شایسته است مسلمان از رفاقت با سه نفر دوری کند: 1. پر روی بی باک تبهکار؛ 2. احمق؛ 3. دروغگو» (کافی ج 4، ص 453).
مولا علی (ع) : « خَیْرُ مَنْ صَحِبْتَ مَنْ وَلَّهَکَ بِالاُْخْرى، وَ زَهَّدَکَ فِى الدُّنْیا، وَ اَعانَکَ عَلى طاعَةِ الْمَوْلى؛ بهترین دوست تو کسی است که تو را شیفته آخرت کند و نسبت به دنیا بیرغبت کند و تو را در فرمانبرداری از خدا کمک کند» (غرر الحکم، ج 3، ص 436)
امیرالمؤمنین (ع): «... إِنَّ رسولالله A کَانَ یَقُولُ مَنْ کَانَ یُوءْمِنُ بِاللَّهِ وَ الْیَوْمِ الآْخِرِ فَلَا یُوَاخِیَنَّ کَافِراً وَ لَا یُخَالِطَنَّ فَاجِراً وَ مَنْ آخَی کَافِراً أَوْ خَالَطَ فَاجِراً کَانَ کَافِراً فَاجِراً؛ ... پیامبر اکرم Aهمواره میفرمودند: هر کس به خدا و روز قیامت ایمان دارد، با هیچ کافری برادری نکند و با هیچ بدکاری رفت و آمد نداشته باشد و هر کس با کافری برادری نماید و یا با بدکاری رفت و آمد داشته باشد، کافر بدکار خواهد بود» (بحار الانوار، ج7، ص 197).
«یَا رسولالله أَیُّ الْجُلَسَاءِ خَیْرٌ قَالَ مَنْ ذَکَّرَکُمْ بِاللَّهِ رُوءْیَتُهُ وَ زَادَکُمْ فِی عِلْمِکُمْ مَنْطِقُهُ وَ ذَکَّرَکُمْ بِالآْخِرَۀِ عَمَلُه؛ ای پیامبر خدا! کدام یک از همنشینان بهترند؟ فرمودند: کسی که دیدن او شما را به یاد خدا بیندازد، سخن گفتن او بر دانش شما بیفزاید و عمل او شما را به یاد آخرت بیندازد» (الأمالی للطوسی، ص 157 ح 262).
موسسـهی فرهنگی مهتدیــن فعالیــتهای خــود را در راستـای ارتقای سطح فرهنــگ و تربیـــت جامعه به کار گرفتـه اســت.
شمارهی تمــاس: 02122440973
