کد درس: 2010401
هدف کلی: آشنایی با عوامل توسعه اسلام و تمدن اسلامی
عنوان جزئی: تشویق اسلام به طلب دانش
مدت زمان: 60 دقیقه
​​​​​​​
ثبت گزارش

وجه بیان:
تمدن اسلامی - از پایان فتوحات مسلمین تا ظهور دوره مغول - قلمرو اسلامی را از لحاظ نظم و انضباط اخلاقی، برتری سطح زندگی، سعه صدر و اجتناب از تعصب، توسعه و ترقی علم و ادب طی قرن‌های دراز، پیشاهنگ تمام دنیای متمدن و مربی فرهنگ عالم انسانیت قرار دارد.
این تمدن عظیم حاصل دعوتی است که در آن، یکی از اصلی‌ترین پایه‌های ایجاد نظام جامعه، تفکر در کنار کار و تلاش عنوان می‌شود و با این دعوت از سوی قرآن و پیامبر (ص)، راهی برای گفتگو و پژوهش باز شد و مسلمانان در زمانی بسیار کوتاه با تلاش و کوشش بسیار تمدن عظیم اسلامی را پایه‌گذاری کردند.
تشویق اسلام، قرآن و پیامبر (ص) به طلب علم و دانش، ایجاد فضای علمی و پژوهشی مبتنی بر عقلانیت و همچنین هدایت ائمه اطهار (ع) در دوره‌های مختلف، زمینه کشف‌های بزرگی را توسط دانشمندان مسلمان فراهم آورد که هر کدام سبب توسعه اسلام و تمدن اسلامی شدند.
آشنایی با رویکرد اسلام به علم و طلب دانش، به فراگیران می‌آموزد که علم و دانش از مسائلی است که از ابتدا مورد توجه این دین بوده است و مانند دانشمندان اسلامی باید برای اعتلای جامعه خویش تلاش کنند.

هدف شناختی:
با جایگاه و اهمیت دانش و علم‌آموزی و منش عقلی در اسلام، آشنا می‌شود.
با دعوت قرآن کریم به تجربه و حس آشنا می‌شود.
با احادیث پیامبر (ص) و اهل‌بیت (ع) و داستان‌هایی در خصوص اهمیت علم‌آموزی و طلب دانش آشنا می‌شود.
با احادیث همگانی‌شدن دانش در اسلام آشنا می‌شود.
با داستان‌هایی از فضای علمی به وجود آمده در صدر اسلام آشنا می‌شود.
هدف عاطفی:
به طلب دانش و علم‌آموزی علاقه‌مند می‌شود.
بر خلاف تبلیغ رسانه‌های غربی، عقب‌ماندگی کشورهای اسلامی را از ضعف دین اسلام نمی‌بیند.
به پیشرفت‌های علمی کشور خود افتخار می‌کند.

هدف رفتاری:
ابه عنوان دین‌دار انقلابی به علم‌آموزی اهتمام می‌ورزد.
سعی می‌کند زمان بیشتری به مطالعه و تفکر اختصاص بدهد.
روحیه کاوشگری، پرسشگری و منش عقلی که اسلام به آن تأکید دارد را در خود تقویت می‌کند.


جملات کلیدی:
پیامبر اکرم (ص): «اُطلُبوا العِلمَ مِنَ المَهدِ إلَى اللَّحْدِ؛ از گهواره تا گور، دانش بجویید». (نهج الفصاحة، ص 218)
پیامبر اکرم (ص): «طلب العلم فریضه علی کل مسلم و مسلمة؛ جستجو و تحصیل علم بر هر مسلمانی فرض و واجب است». (تنبیه الخواطر، ج 2، ص 176)
پیامبر اکرم (ص): «اطلبوا العلم ولو بالصین؛ دانش را فرا گیرید، گرچه در چین باشد». (کنز العمّال : 28697)
قرآن کریم: «انما یخشی الله من عباده العلماء؛ و از میان بندگان خدا، فقط دانشمندان خداترس هستند». (فاطر – 28)
آقای قرائتی: «اسلام، به عنوان دینی ماندگار تا قیامت بر دانش‌اندوزی انسان تا انتهای عمر توصیه مؤکد دارد و ازاین‌رو در احادیث و روایات فراوان قدسی به این نکته اشاره شده که عمر خود را بر افزودن دانش طی کنید».

​​​​​​​​​​​​​​
کلیدواژه:
طلب علم ▪ نظر اسلام در خصوص علم‌آموزی ▪ سوگند قرآن به محسوسات ▪ جایگاه علم در اسلام ▪ دعوت به تفکر در قرآن

سؤالاتی که ارائه این عنوان به آن‌ها پاسخ می‌دهد:
جایگاه علم و علم‌آموزی در اسلام چیست و تفکر در اسلام چه جایگاهی دارد؟
یکی از دعوت‌هایی که قرآن کریم در زمینه علم‌آموزی داشته کدام است؟
علم‌آموزی از نظر پیامبر (ص) و ائمه اطهار (ع) چه جایگاهی دارد؟
احادیث همگانی‌شدن علم در اسلام به چه معناست؟
فضای علمی موجود در صدر اسلام چگونه بوده است؟

اهـــداف درس

ورود به بحث:
پرسش درباره سؤالات کلیدی طرح درس
خواندن داستان‌ رسول اکرم و دو حلقه جمعیت (1) از کتاب داستان راستان
خواندن داستان‌های سنگ مقدس و چشم‌های درخشان (ص 43) از کتاب یک آسمان سلام
بحث در خصوص اینکه چرا کشورهای اسلامی در زمینه علمی عقب‌مانده هستند؟
زمان و مکان پیشنهادی:
​​​​​​​مربیان عزیز می‌توانند زمان‌ها (اعیاد، وفیات و مناسبت‌های ملی) و مکان‌های خاصی (مانند حرم‌های ائمه و امامزادگان، گلزار شهدا و ...) را با توجه‌ به محتوای درس، غیر از فضای همیشگی جلسه در نظر بگیرند.
بازگشایی مدارس
روز معلم

روش های درس

​​منابـع پیشنهادی

توضیحات سودمنـد

لازم به ذکر است که می‌توان از موضوعاتی که در این بخش به‌صورت مختصر بیان شده‌اند، استفاده کرد. برای انجام این مهم می‌توان از منابع پیشنهادی در خصوص آن‌ها مطالعه کرد.
- آشنایی با روحیه کاوشگری، پرسشگری و منش عقلی که اسلام به آن تأکید دارد.
- آشنایی با دعوت قرآن کریم به تجربه و حس
- سوگندهای قرآن به نام اشیای محسوس و طبیعی (تفکر در خلقت شتر، مورچگان و زنبور عسل، چگونگی پرواز پرندگان، چگونگی شکفتن دانه در زمین و از خوشه گندم و خرما و انجیر و زیتون)
- امام صادق (ع): «انما یخشی الله من عباده العلماء؛ و از میان بندگان خدا، فقط دانشمندان خداترس هستند» (مستدرک الوسائل، ج۱۱، ص۲۳۳).
- آشنایی با احادیث پیامبر (ص) و اهل‌بیت (ع) و داستان‌هایی در خصوص اهمیت علم‌آموزی و طلب دانش
- داستان دو حلقه در مسجد
- فرموده پیامبر (ص) در خصوص مقام عالم مجاهد که یک درجه از انبیاء پایین‌تر است.
- «ان العلماء ورثة الانبیاء» (الکافی : ج1 ،ص34)
- آشنایی با احادیث همگانی‌شدن دانش در اسلام
- پیامبر (ص): «طلب العلم فریضه علی کل مسلم و مسلمة» (مستدرک الوسائل و مستنبط المسائل، ج۱۷,ص۲۴۹)
- امام علی (ع): «ایها الناس اعلموا ان کمال‌الدین طلب العلم و العمل به ...» (اصول کافی، ج 1، ص 30)
- پیامبر (ص): «اطلبوا العلم ولو بالصین» (بحار الأنوار ،ج۱، ص177)
- آشنایی با داستان‌هایی در فضای علمی به وجود آمده در صدر اسلام
- داستان آزادی اسرا به‌شرط آموزش سواد به 10 نفر