کد درس: 2010402
هدف کلی: آشنایی با عوامل توسعه اسلام و تمدن اسلامی
عنوان جزئی: دانش مسلمین
مدت زمان: 60 دقیقه
هدف کلی: آشنایی با عوامل توسعه اسلام و تمدن اسلامی
عنوان جزئی: دانش مسلمین
مدت زمان: 60 دقیقه
ثبت گزارش
وجه بیان:
بعد از گذشت سه قرن از ظهور اسلام و گسترش فرهنگ اسلامی در جهان، بر اثر تشویق اسلام، قرآن، پیامبر (ص) و اهل‌بیت (ع)، روحیه علمی مسلمانان موجب شد تا آنها در بسیاری از شاخه‌های علمی سرآمد زمان خود شوند و پایه‌های تمدن اسلامی را بنا کنند؛ نتیجه‌این کار به جایی رسید که طالبانِ دانش در اروپا، ممالک اسلامی را منبع علم و حکمت شناخته و برای آموختن علوم به تحصیل زبان عربی پرداختند.
آگاهی از دانش و دانشمندان اسلامی و اختراعات آنها، کارآمدی دین اسلام برای بنای تمدن اسلامی را نشان داده و به فراگیران می‌آموزد که برای بنای دوباره تمدن اسلامی باید همچون دانشمندان به تولید علم بپردازند.
هدف شناختی:
با دانشمندان مسلمان در شاخه‌های علوم تجربی، فیزیک، ریاضیات، شیمی و نجوم و اختراعات و ابتکارات آنها آشنا می‌شود.
با دانشمندان مسلمانی که در زمینه‌سازی و ایجاد علوم انسانی نظیر تاریخ، اقتصاد سیاسی و کار، فلسفه، روان‌شناسی، جامعهشناسی، پزشکی و... آشنا می‌شود.
متوجه این موضوع می‌شود که سرچشمه بسیاری از علوم امروز، دانشمندان مسلمان بوده‌اند.
هدف عاطفی:
نسبت به طلب دانش و علم‌آموزی علاقه‌مند می‌شود.
علاقه وی به دین اسلام به عنوان یک دین کارآمد و تمدن‌ساز بیشتر می‌شود.
هدف رفتاری:
به عنوان یک فرد دین‌دار و انقلابی به مسئله علم‌آموزی اهتمام می‌ورزد.
تلاش می‌کند تا در آینده بتواند با علم خود کشورش را به اوج شکوهمندی برساند.
جملات کلیدی:
علامه حکیمی: «آنچه ما مسلمانان، در مایه علم و دانش و اندیشه و آزمون و فرهنگ و اخلاق، به جامعه بشر داده‌ایم، هسته اصلی همه چیزهایی است که امروز بشریت واجد آنها گشته است». (دانش اجتماعی مسلمین)
کلیدواژه:
اختراعات و ابتکارات دانشمندان مسلمان ▪ ابن هیثم ▪ زکریای رازی ▪ ابوریحان بیرونی ▪ خوارزمی ▪ دانشمندان مسلمان
سؤالاتی که ارائه این عنوان به آنها پاسخ می‌دهد:کدام دانشمندان مسلمان در تقویت شاخه فنی علوم تأثیر داشته‌اند و چه ابتکاراتی در این زمینه داشته‌اند؟
کدام دانشمندان مسلمان در زمینه‌سازی و ایجاد علوم انسانی نقش داشته‌اند؟
مسلمانان در پرورش و تناوری و تبدیل شاخه‌های مختلف علوم به چیزی که امروزه هستند، چه نقشی داشته‌اند؟
اهـــداف درس
ورود به بحث:
پرسش درباره سؤالات کلیدی طرح درس
خواندن داستان بازنشستگی (119) از کتاب داستان راستان
خواند داستان‌های نزدیک‌تر به آسمان (ص 50) و دعوت (ص 56) از کتاب یک آسمان سلام
شروع بحث به کمک دانشمندان مسلمانی که نامشان برای فراگیران آشنا است ورود به بحث از طریق این سؤال که ریشه علوم امروز مثل ریاضی و نجوم و... کجاست؟
زمان و مکان پیشنهادی:
مربیان عزیز می‌توانند زمان‌ها (اعیاد، وفیات و مناسبت‌های ملی) و مکان‌های خاصی (مانند حرم‌های ائمه و امامزادگان، گلزار شهدا و ...) را با توجه به محتوای درس، غیر از فضای همیشگی جلسه در نظر بگیرند.
- روز بزرگداشت فناوری هسته‌ای
روش های درس
توضیحات سودمنـد
یکی از بزرگ‌ترین خیانت‌هایی که در چند دهه اخیر در حق امت اسلامی اعمال شده القای این عقیده به مسلمانان بوده که مهد تمدن، علم، فلسفه و مدنیت و آزادگی غرب است و شرق به‌‌ویژه کشورهای اسلامی وامدار آنها هستند و به همین دلیل است که اکثریت طبقه باسواد جامعه اسلامی، دانشمندان و فلاسفه دست چندم غربی را می‌شناسند و کتاب‌هایشان را می‌خوانند و به آن افتخار می‌کنند اما نه از دانشمندان و بزرگان و فلاسفه گذشته امت اسلامی خبر دارند و نه اندیشمندان و متفکران و فلاسفه امروز.
«دلامبر» اعتراف می‌کند که «مسلمانان قرن‌ها استاد علوم و فنون ملل اروپا بودند» و «واشنگتن ارومینگ» می‌گوید «کاخ تمدن ما را دست‌های توانای با علم و فن مسلمانان بنا کردند و ملل اروپایی و مسیحی هر کجا باشند مدیون مسلمین‌‌اند»، «ویل دورانت» معتقد است که «دنیای اسلام در جهان مسیحی نفوذهای گوناگون داشته است و اروپا از دیار اسلام، غذاها، شربت‌ها و داروها و درمان، اسلحه و نشانه‌های خانوادگی، سلیقه و ذوق هنری، ابزار و رسوم صنعت و تجارت و قوانین و رسوم دریانوردی را فرا گرفته و غالباً لغات آن را نیز از مسلمانان اقتباس کرد.»
حتی ساختن حمام، بیمارستان، داروخانه، مدرسه و اموری چون بهداشت و شهرسازی و علم دامپزشکی و حمایت از حیوانات و بسیاری امور دیگر را از مسلمین یاد گرفتند. شایسته است اشاره‌ای هر چند کوتاه و مجمل به این همه عظمت داشته باشیم تا معلوم شود که این ادعاها دور از واقعیت و حقیقت نیست.«ژوزف ماک کاپ» در کتاب عظمت مسلمانان در اروپا می‌نویسد: «دانشمندان و بزرگان ایران نشان دادند هنگامی‌که اروپا در خواب نادانی و توحش مانده بود، ایران به آن مرتبه و مقامی رسید که عقاید و افکار قرن بیستم بعد از آن پدیدار شد.»
آری به قول «جرجی زیدان» توجه خاص اسلام و پیشوایان دین نسبت به علوم و دانش بشری باعث شد علمای اسلام، رشته‌های علوم و دانش را به ۵۰۰ شعبه برسانند و در همه آن علوم نیز ابتکارات و کشفیات چشمگیری داشته باشند.
در زمینه ریاضیات نیز ابتکار و علم مسلمانان اعجاب‌برانگیز است. اصولاً فرهنگ ریاضی به وسیله کتاب حساب و جبر خوارزمی به اروپا راه یافت. بنیان‌گذار علم مثلثات ابن‌جابر بتانی بود و ابوالوفا مفهوم تانژانت و کتانژانت و امور دیگری را در مثلثات پدید آورد و معادلات درجه چهارم را حل کرد.
در علوم دیگر مانند فیزیک، شیمی، زمین‌شناسی، نجوم، هیأت، موسیقی، دامپزشکی، گیاه‌شناسی، طب، تاریخ، جامعهشناسی، فقه و حقوق، علوم غربیه، هنر، تفسیر، حدیث، جغرافیا، جانورشناسی، زیست‌شناسی، روان‌شناسی، عرفان، کلام و بسیاری دیگر از علوم نیز مسلمانان پیشتاز بودند و به جرأت می‌توان گفت مسلمانان پایه علوم را چنان ریختند که کاوش‌های جدید اروپائیان همه مبتنی بر آن است.
در ادبیات بسیاری از شعرا و نویسندگان غربی تحت تأثیر حافظ، سعدی، مولوی و فردوسی شعر سرودند و شاهکارهای ادبی خلق کردند. غربی‌ها اذعان دارند که وزن و قافیه و ردیف شعری را هم از مسلمانان اخذ کرده‌اند و در موسیقی نیز وامدار مسلمانان هستند که هنوز هم نام برخی آلات موسیقی آنها برگرفته از اسامی عربی است.
در زمینه مسائل فرهنگی و اجتماعی نیز وضع به همین منوال است، «ژوزف ماک کاپ» معتقد است «عدم تعصب دیانتی، قوانین محکمه انسانی و روحانی، اشاعه علوم و فرهنگ، آزادی علمی، وسعت کارهای خیریه، مقام قانونی زن، ملاحظه بهداشت همگانی و پاکیزگی از برجسته‌‌ترین مزایای تمدن اسلامی بود که هفت قرن قبل از اینکه اروپائی‌ها در اندیشه به دست آوردن آنها افتند و درباره آنها بکوشند، مسلمانان تمام آنها را دارا بودند.»
موسسـه‌ی فرهنگی مهتدیــن فعالیــت‌های خــود را در راستـای ارتقای سطح فرهنــگ و تربیـــت جامعه به کار گرفتـه اســت.
شماره‌ی تمــاس: 02122440973
