کد درس: 2020201
هدف کلی: آشنایی با ضرورت شناخت و معرفت امام
عنوان جزئی: معرفت به امام، اطاعت از امام
مدت زمان: 60 دقیقه

​​​​​​​
ثبت گزارش

وجه بیان:
در اسلام راستین و مکتب تشیع، اطاعت بدون معرفت منع گردیده است؛ پس فراگیران باید شناخت و معرفت صحیح نسبت به صاحبان امر را به دست آورند تا برخاسته از آن، سعی کنند همواره در تمام ابعاد زندگی خود ولایتشان را بپذیرند و وظایف خود را در برابر ایشان بشناسند. در این طرح درس سعی شده تا در حد لازم در خصوص صاحبان امر و وظایف شیعیان نسبت به ایشان صحبت شود.


هدف شناختی:
با معرفت به امام و مرگ جاهلیت و ارتباط این دو بر اساس روایات، آشنا می‌شود.
با صاحبان امر (اولی‌الامر)، در قرآن و روایات آشنا می‌شود.
با وظایف خود، در برابر امام عصر آشنا می‌شود.


هدف عاطفی:
کسب رضایت خداوند تبارک و امام زمان (عج) ، برایش اهمیت پیدا می‌کند.
به الگو قراردادن ائمه اطهار (ع)، برای خود علاقه‌مند می‌شود.
به امامان معصوم (ع) به واسطه محبت ایشان به این افراد، احساس نزدیکی بیشتری می‌کند.

هدف رفتاری:
سیره و سبک زندگی ائمه اطهار
(ع) را مطالعه می‌کند.
سعی می‌کند تا رابطه بهتری با امام عصر خود برقرار کند.
رفتار ائمه اطهار
(ع) را به عنوان الگوی عملی خود در زندگی برمی‌‌گزیند.
در شناساندن صاحبان امر و ویژگی‌های آن‌‌ها، به دوستان و همسالان خود، تلاش می‌کند.


جملات کلیدی:
قرآن کریم: «یَا أَیُّهَا الَّذِینَ آمَنُواْ أَطِیعُواْ اللّهَ وَأَطِیعُواْ الرَّسُولَ وَ أُوْلِی‌الأَمْرِ مِنکُمْ فَإِن تَنَازَعْتُمْ فِی شَیْءٍ فَرُدُّوهُ إِلَى اللّهِ وَالرَّسُولِ إِن کُنتُمْ تُؤْمِنُونَ بِاللّهِ وَالْیَوْمِ الآخِرِ ذَلِکَ خَیْرٌ وَأَحْسَنُ تَأْوِیلاً؛ ای کسانی که ایمان آورده‌اید، خدا را اطاعت کنید و پیامبر و اولیای امر خود را [نیز] اطاعت کنید؛ پس هرگاه در امری [دینی] اختلاف‌نظر یافتید، اگر به خدا و روز بازپسین ایمان دارید، آن را به [کتاب] خدا و [سنت‌] پیامبر [او] عرضه بدارید، این بهتر و نیک‌فرجام‌تر است.» (سوره نساء - آیه 59)
پیامبر اکرم (ص): «مَنْ ماتَ وَ لَمْ یعْرِفْ إمامَ زَمانِهِ مَاتَ مِیتَۀً جَاهِلِیۀ؛ هر فردی که بمیرد درحالی‌که امام زمانش را نشناسد، به مرگ جاهلی مرده است». (کمال الدین، ج۲، ص۴۱۰)
امام باقر
(ع): «اولی‌‌الامر امامان از فرزندان علی و فاطمه‌اند تا آنکه روز قیامت برپا شود». (بحرانی، البرهان، اسماعیلیان، ص۳۸۳ و ۳۸۶)
امام باقر
(ع): «خداوند از اولی‌‌الامر فقط ما را قصد کرده است و همه مؤمنان را تا روز قیامت به پیروی ما فرمان داده است». (بحرانی، البرهان، اسماعیلیان، ص۳۸۳ و ۳۸۶)
جابر بن عبدالله انصارى گوید: «از پیغمبر (ص) معنى «أَطِیعُواْ اللّهَ وَأَطِیعُواْ الرَّسُولَ وَ أُوْلِی‌الأَمْرِ مِنکُمْ» را پرسیدم و گفتم: ما خدا و رسول را شناختیم ولى مراد از «اولی‌‌الامر» (فرمانروایان) کیست؟ فرمود: اى جابر آنان جانشینان من و پیشوایان مسلمانان پس از من مى‌‌باشند که اول آنها علی بن ابیطالب
(ع) و پس از او حسن و حسین و على بن الحسین و محمد بن على که از او در تورات به «باقر» یاد شده و دیگر صادق جعفر بن محمد و سپس موسى بن جعفر و پس از او على بن موسى و پس از او محمد بن على و پس از او على بن محمد و پس از او حسن بن على و پس از او هم نام و هم کنیه من حجت خدا بر روى زمین و باقی‌مانده خلفاى خدا در میان بندگانش، فرزند حسن بن على که خداوند به دست او شرق و غرب عالم را بگشاید، وى از شیعیانش غایب شود؛ چنان غیبتى که به‌جز مؤمنینى که خداوند دل آنان را به ایمان آزموده باشد کسى به امامت او ایمان نداشته باشد». (خزاز رازی، کفایه الاثر، ۱۴۰۱ق، ص۵۴-۵۵؛ قندوزی، ینابیع الموده، ۱۴۲۲، ج۱، ص۳۴۱)

​​
کلیدواژه:
معرفت به امام زمان (عج) ▪ اولی‌‌الامر
​​​​​​​
​​​​​​​سؤالاتی که ارائه این عنوان به آن‌ها پاسخ می‌دهد:
​​​​​​​​​​​​​​
رابطه معرفت به امام و مرگ جاهلیت به چه صورت در آیات و روایات آمده است؟
صاحبان امر (اولی‌‌الامر) در قرآن و روایات چه کسانی هستند؟
وظایف ما در برابر امام عصر (عج) چیست؟

اهـــداف درس

ورود به بحث:
پرسش درباره سؤالات کلیدی طرح درس:
خواندن بخش‌‌های محبت و ارادت به اولیاء و بهترین وسیله تهذیب نفس از کتاب جاذبه و دافعه علی (ع)  


زمان و مکان پیشنهادی: 
مربیان عزیز می‌توانند زمان‌ها (اعیاد، وفیات و مناسبت‌های ملی) و مکان‌های خاصی (مانند حرم‌های ائمه و امامزادگان، گلزار شهدا و ...) را با توجه‌ به محتوای درس، غیر از فضای همیشگی جلسه در نظر بگیرند.
ایام ماه شعبان

روش های درس

​​منابـع پیشنهادی

​​​​​​​


 fA.wikishiA.net

توضیحات سودمنـد

«اولی‌الامر» واژه‌‌ای مرکب از دو کلمه «اولی» (به معنی دارای، صاحب،...) و کلمه «امر» (به معنی فرمان، دستور...) و در مجموع به معنی فرمانداران، کارداران می‌باشد. این تعبیر از آیه کریمه: «یَا أَیُّهَا الَّذِینَ آمَنُواْ أَطِیعُواْ اللّهَ وَأَطِیعُواْ الرَّسُولَ وَ أُوْلِی‌الأَمْرِ مِنکُمْ...» اى مؤمنان! خدا و رسول و کارداران خود را اطاعت کنید... (سوره نساء، آیه 59) برگرفته شده است.

از نظر شیعه به نقل معتبر از امام باقر (ع) و امام صادق
(ع) مراد از «اولى‌‌الامر» در این آیه، ائمه معصومین از خاندان محمد (ص) مى‌‌باشند که خداوند اطاعت آنها را به‌طور مطلق (در همه امور) بر مردم واجب نموده چنان که طاعت خود و طاعت رسولش را بدین منوال فرض و واجب نموده است.
خداوند طاعت کسى را بر مردم واجب مى‌‌کند که عصمت و مصونیت او از خطا محرز و مسلم باشد و چنین امرى در مورد امرا و دانشمندان غیر معصوم صورت نبندد؛ خداوند هرگز مردم را به اطاعت از کسى امر نمی‌‌کند که عصیان مى‌‌نماید و یا کسانى (علمایى) که قولاً و عملاً با یکدیگر اختلاف دارند، چراکه اطاعت از گروهى که خود آنها در احکام اختلاف دارند محال مى‌باشد.
این که خداوند طاعت اولوالأمر را به اطاعت خود و پیغمبرش قرین ساخته، خود دلیل بر این است که «اولواالامر» افرادى عادى نخواهند بود بلکه باید کسانى باشند که از سایر مردم برترى داشته باشند و این خصوصیت منحصر است در ائمه اهل‌بیت
(ع) که از نظر شیعه داراى مقام عصمت بوده و به اجماع امت متصف به عدالت و افضیلت مى‌‌باشند.
جابر بن عبدالله انصارى گوید: از پیغمبر (ص) معنى «أَطِیعُواْ اللّهَ وَأَطِیعُواْ الرَّسُولَ وَ أُوْلِی‌الأَمْرِ مِنکُمْ» (نساء - 59) را پرسیدم و گفتم: ما خدا و رسول را شناختیم ولى مراد از «اولی‌‌الامر» (فرمانروایان) کیست؟ فرمود: اى جابر آنان جانشینان من و پیشوایان مسلمانان پس از من مى‌‌باشند که اول آنها علی بن ابیطالب
(ع) و پس از او حسن و حسین و على بن الحسین و محمد بن على که از او در تورات به «باقر» یاد شده و دیگر صادق جعفر بن محمد و سپس موسى بن جعفر و پس از او على بن موسى و پس از او محمد بن على و پس از او على بن محمد و پس از او حسن بن على و پس از او هم نام و هم کنیه من حجت خدا بر روى زمین و باقى مانده خلفاى خدا در میان بندگانش، فرزند حسن بن على که خداوند به دست او شرق و غرب عالم را بگشاید، وى از شیعیانش غایب شود؛ چنان غیبتى که به‌جز مؤمنینى که خداوند دل آنان را به ایمان آزموده باشد کسى به امامت او ایمان نداشته باشد. (خزاز رازی، کفایه الاثر، ۱۴۰۱ق، ص۵۴-۵۵؛ قندوزی، ینابیع الموده، ۱۴۲۲، ج۱، ص۳۴۱)
روزى حسن بن صالح بن حىّ به خدمت امام صادق
(ع) رفت و عرض کرد: «اى فرزند پیغمبر خدا! مراد از اولی‌‌الامر در آیه «أَطِیعُواْ اللّهَ وَأَطِیعُواْ الرَّسُولَ وَ أُوْلِی‌الأَمْرِ مِنکُمْ» (نساء – 59) کیان‌اند؟ فرمود: «علما». حسن گوید: ما از نزد حضرت بیرون شدیم، در بین راه به خود گفتم: جواب حضرت مبهم بود چرا نپرسیدم کدام علما؟ برگشتم و عرض کردم: مرادتان از علما کیست؟ فرمود: «امامان» از ما اهل‌بیت» (بحارالانوار، 23/289)​​​​​​​